De kerstman komt
Beleggers zijn in de ban van de Santa Claus rally. De uitgever van de Stock Trader’s Almanac, Yale Hirsch, introduceerde deze term in 1972. In de laatste vijf handelsdagen van het jaar en de eerste twee van het nieuwe jaar heeft de aandelenmarkt sterk de neiging te stijgen. Sinds 1950 was dat in 79 procent van de gevallen gebeurd. De koerswinst bedroeg gemiddeld 1,3 procent. In de VS start deze periode vandaag. Aan de andere kant van de oceaan wordt er immers ook gehandeld op Tweede Kerstdag.
Kerstrally
Een kerstrally zou de stemming op de beurs nog wat kunnen opfleuren. De maand december gaf tot op heden nog weinig aanleiding om de champagneflessen te ontkurken. Zowel de S&P 500 als de AEX staan op verlies deze maand. De Federal Reserve heeft de stemming op de beurzen behoorlijk bedorven. Zeker, de Amerikaanse centrale bank heeft vorige week de rente zoals verwacht met een kwart procent verlaagd. Maar de mededeling dat er volgend jaar hooguit twee in plaats van de eerder verwachte vier renteverlagingen zullen volgen viel beleggers rauw op het dak.
Heftige reactie
De S&P 500 daalde met drie procent. Bij ons staakte de AEX zijn verwoede pogingen om de 900 punten grens te slechten om vervolgens weer te zakken. Vooral de zogenaamde Summary of Economic Projections (SEP) vergalde de stemming. Volgens de centrale bank zakt de inflatie niet snel genoeg. De eind volgend jaar verwachte Fed Funds Rate werd zodoende naar boven bijgesteld, van 3,4 naar 3,9 procent.
Overtrokken
De reactie op de markten lijkt wat overtrokken. Uit nadere bestudering van eerdere projecties van de centrale bank blijkt dat de Federal Reserve geen al te best track record heeft als het op economische en renteprojecties aankomt. Zo werd de economische groei in de VS aan het begin van dit jaar nog getaxeerd op 1,4 procent. Deze bleek echter ieder kwartaal met minstens 2,5 procent toe te zijn genomen. En de zes voorspelde renteverlagingen werden er uiteindelijk maar drie. Zij het dat de rente één keer met 0,5 procent werd verlaagd.
Waarom dan?
Waarom dan toch deze heftige reactie op de beurs? De centrale bankiers hebben de afgelopen jaren hun werk gedaan. De inflatie werd bestreden met een serie renteverhogingen. De economie liep ogenschijnlijk geen schade op. Er volgde geen recessie. Zelfs de veelbesproken zachte landing bleef uit. De economie vertrok geen spier. De beurzen overleefden de monetaire verkrapping wonderwel en de bullmarket duurt nu al meer dan twee jaar.
Inflatie is taai
De inflatie is hardnekkig, zeker. Maar de recent gepubliceerde Personal Consumption Expenditures Price Index (PCE) duidt ook niet op een opnieuw aantrekkende inflatie. Het gewenste doel van twee procent laat mogelijk langer op zich wachten. Het is best mogelijk dat de centrale bank zich daar stilzwijgend reeds bij heeft neergelegd. De wereld is immers veranderd ten opzichte van de periode voor de uitbraak van de prijsstijgingen. De nieuwe regering in de VS lijkt bovendien weinig ruimte te bieden voor een verdere afname van de inflatie.
Staatsschuld
De VS kampen met een enorme staatsschuld. Alleen al de jaarlijkse rente over deze torenhoge schuld bedraagt ruim 1000 miljard dollar. Op de sociale zekerheid na de grootste begrotingspost. Omvangrijker dan bijvoorbeeld defensie. Hoe groot is de kans dat de centrale bank – ook al is deze onafhankelijk – de rente bij zo’n schuld stapsgewijs gaat verhogen? Het zou tot een volledige deconfiture van de Amerikaanse economie kunnen leiden. Een hogere rente leidt in de huidige situatie tot nog meer rentelasten. Om daaraan te kunnen voldoen moet de staat nog meer lenen. Dat leidt tot meer schuld. En weer tot hogere rentelasten, enzovoort. Een uitzichtloze situatie.
Verruiming op komst
De kans lijkt aanwezig dat de Federal Reserve in de loop van dit jaar weer gaat verruimen. Enerzijds kunnen ze het beleid van kwantitatieve verkrapping (QT) weer omzetten in kwantitatieve verruiming (QE). Anderzijds liggen er - mogelijk met de nodige vertraging - meer renteverlagingen in het verschiet. Ondertussen groeit de economie door. Volgens GDPNow van de Atlanta Fed met 3,1 procent in het vierde kwartaal. De werkloosheid blijft beperkt, de leidende indicatoren lopen voor het eerst in bijna drie jaar weer op en de bedrijfswinsten stijgen. Deze adempauze van Mr. Market biedt beleggers dezer dagen weer een kans om bij te kopen of in te stappen. De beren lieten zich even zien, maar worden door de kerstman weer het bos ingestuurd.