Het jaar van het varken
Gisteren begonnen Chinezen over de hele wereld het begin van het jaar van het varken te vieren. De feestelijkheden nemen vijftien dagen in beslag. In de Chinese cultuur worden de volgende karaktereigenschappen toegekend aan mensen die in het jaar van het varken zijn geboren: tolerant en begrijpend, sensueel, geestdriftig, aardig, sympathiek en waarheidsgetrouw, gesteld op gezelligheid en lekker eten, goedgelovig en naïef. Zo bezien ligt er het komend jaar veel moois in het verschiet voor de Chinezen.
Beurzen veren op
Laten we beginnen met de aandelenmarkt. De voornaamste Chinese beurzen staan na maanden van slechte resultaten weer eens in de plus. De gecombineerde index van Shanghai en Shenzhen was vorig jaar met een verlies van 29 procent een van de slechtst renderende beurzen. Sinds de jaarwisseling lijkt er echter weer enige muziek in te zitten. Zo zette de beurs van Shanghai een week na de grote westerse beurzen zijn bodem neer, op 2 januari van dit jaar. Een maand verder zijn de koersen ruim zes procent hoger. In euro’s gemeten overigens iets meer, namelijk 7,5 procent. Want ook de koers van de Chinese munt, de renminbi, zit sinds enige tijd weer in de lift. Zo ontvingen Amerikanen eind oktober nog 7 renminbi voor een dollar. Inmiddels nog maar 6,75. Mwoh, zult u zeggen, is dat alles? Nou, een stijging van 3,5 procent ten opzichte van de dollar is voor de valuta van de tweede economie ter wereld toch opvallend. Zeker omdat 7 steevast gezien werd als een cruciale grens. Die is dus niet overschreden.
Winstwaarschuwingen
Maar toch was het vorige week nog lang geen nieuwjaarsfeest voor veel beursgenoteerde Chinese bedrijven. Ook in China zijn bedrijven tegenwoordig verplicht melding te maken van een afname van de resultaten. Het resulteerde in een vloedgolf van winstwaarschuwingen. Niet minder dan een derde van de bedrijven kwam met een waarschuwing dat de resultaten tegen gaan vallen. De Chinese economie zwakt dus af, hoewel de officiële cijfers nog steeds een groei van 6,6 procent van de economie weergeven. Ook westerse multinationals die veel in China verkopen onderschrijven dit beeld.
Stimuleringsmaatregelen
De Chinese overheid tracht deze groeivertraging met alle macht te bestrijden. Kapitaalreserves voor banken werden verlaagd, net als de belastingen. Noodzakelijke maatregelen want ook het IMF ziet een verdere vertraging in China als een groot gevaar voor de wereldeconomie. Nu hebben de autoriteiten in China altijd economisch mindere tijden bestreden met het bijdrukken van nieuw geld. Daarin doen ze niet onder voor de Verenigde Staten en de EU. Ook nu gaan de markten er – gezien het herstel van de laatste maand – weer van uit dat de autoriteiten de zaak weer onder controle zullen krijgen.
Vergrijzing
Het is echter zeer de vraag of de autoriteiten de groeivertraging op deze wijze kunnen blijven opvangen. Er is meer aan de hand in de tweede economie ter wereld. Er zijn erg veel Chinezen maar er komen er de laatste tijd niet zo veel meer bij. De bevolking groeit niet meer zo hard. Laat de spectaculaire economische groei van de afgelopen veertig jaar nu net samen te zijn gevallen met een enorme toename van het aantal arbeidskrachten in de kracht van hun leven. Dat is nu ten einde. Ook in China slaat de vergrijzing toe. Het aantal Chinezen boven de 70 zal de komende dertig jaar oplopen van 7 naar 20 procent. Dit demografische probleem is niet zomaar op te lossen en zal China de komende decennia meer parten gaan spelen. Minder mensen zullen steeds meer moeten gaan produceren. Het is niet voor niets dat China enorme investeringen doet in de artificiële intelligentie en de robotica. En dat is nu net waar het om draait in de voortdurende handelsoorlog – of beter technologie-oorlog – met de Verenigde Staten. Want vergeet die handelstarieven. Technologie is waar het om draait. Zou “Chuan-pu”, bijnaam van Trump in China, ook varkensvlees lusten wanneer hij met ambtsgenoot Xi aanzit voor het volgende handelsdiner? Het is tenslotte het jaar van het varken.