Nordstream 2
De Russische president Vladimir Poetin kondigde recent aan dat de eerste leiding van de politiek zeer omstreden gaspijplijn Nordstream 2 was voltooid. Het zal echter nog maanden duren voordat er Russisch gas door kan stromen. De werkzaamheden aan de tweede leiding zijn nog in volle gang. De Russische regering gaat ervan uit dat het project voor het einde van het jaar af is. De Nordstream 2 moet 55 miljard kubieke meter gas van Rusland door de Oostzee naar Duitsland transporteren. Vorige maand besloot de Amerikaanse regering de sancties tegen Nordstream 2 te laten vallen. Biden blijft tegenstander, maar nu de pijplijn nagenoeg klaar is heeft verder verzet weinig zin meer.
Russisch gas
Daar er rond 2025 een einde zal komen aan de winning van Nederlands gas heeft onze regering besloten over te stappen op gas uit Rusland. Nederland was lange tijd de grootste gasproducent ter wereld en ontving jaarlijks tussen de tien en vijftien miljard euro aan gasopbrengsten vanuit de Noordzee en Groningen. In 2011 werden er reeds twee pijpleidingen geopend van Vyborg in Rusland naar Lubmin in Duitsland. Een investering ter grootte van 7,4 miljard euro die meer dan 26 miljoen huishoudens in Europa van Russisch gas voorziet. Aanwezig waren naast de Duitse bondskanselier ook de premiers van Rusland, Frankrijk en Nederland.
Afscheid van kolen en kernenergie
Duitsland heeft zich lang sterk gemaakt voor de voltooiing van Nordstream 2. Onze oosterburen hebben immers besloten afscheid te nemen van kernenergie en ook de kolencentrales werden in de ban gedaan. Aardgas zal in de energievoorziening een belangrijke plaats gaan innemen. Bijna 40 procent van het in Duitsland gebruikte gas is afkomstig uit Rusland. De rest is afkomstig uit Noorwegen en Nederland. De Duitse afhankelijkheid van Russisch gas zal dus verder gaan toenemen. Het beheer van de voorraden is in handen van een dochteronderneming van ’s werelds grootste aardgasbedrijf, het Russische Gazprom (LON:GAZPq).
Minder afhankelijk van het gas?
In Nederland geldt – in tegenstelling tot onze oosterburen – het beleid om juist minder afhankelijk te worden van aardgas. In dat kader worden er forse investeringen gedaan in duurzame energiebronnen als wind, zon en waterstof. Tevens wordt ‘s lands grootste olie- en gasbedrijf Shell (AS:RDSa) steeds meer onder druk gezet te “vergroenen”. Dat is echter het officiële regeringsstandpunt. In de harde realiteit is er sprake van een parallelle wereld. Nederland wil misschien wel van het gas af, maar kan dat nog lang niet. Nu de Groningse gaskraan dichtgaat worden wij voor ons gas ook steeds afhankelijker van Rusland.
Een verdubbeling
Op dit moment komt ongeveer 10 tot 20 procent van ons gas uit Rusland. Dat percentage zal de komende jaren stijgen. Een verdubbeling ligt eerder in de lijn der verwachting. Nederland heeft zwaar geïnvesteerd in zijn gasinfrastructuur, de zogenaamde gasrotonde. Veel van het geïmporteerde gas wordt vervolgens weer doorverkocht in Europa. Nederland zal haar machtige positie op het gebied van gas willen continueren. Nederland is één van de belangrijkste gas, handel- en doorvoerlanden van Europa. Rusland is de belangrijkste handelspartner voor de Rotterdamse haven. Russen zijn voor vijftig procent aandeelhouder in boorplatforms in de Noordzee en hebben geïnvesteerd in de ondergrondse opslag in Noord Holland.
Duurzaam is niet toereikend
Op papier steunt Nederland de omslag naar duurzame energie. In de praktijk steunt ons land onze oosterburen echter ook in een streven naar een toekomst mét gas. Natuurlijk, elektrische auto’s zijn leuk, maar waar komt die elektriciteit vandaan? De energie is voornamelijk afkomstig van gascentrales. Hoewel deze in de toekomst waarschijnlijk minder vaak aan zullen staan blijven deze nodig. Stroom afkomstig uit andere bronnen zal (nog) niet toereikend zijn. Aardgas zal wel schaarser worden. De prijs van aardgas zal navenant kunnen oplopen. Door sluiting van Groningen valt er de komende jaren voor 45 Gigawatt aan vermogen weg. Een gat dat niet alleen door duurzame bronnen zal kunnen worden opgevangen.
Aardgas stijgt
De prijs voor aardgas is al enige tijd aan het stijgen. Van het dieptepunt tijdens de pandemie is de prijs reeds 50 procent opgelopen. Dat is echter nog niets. In 2008 was de prijs bijna drie keer zo hoog. Geruchten gaan dat Gazprom de prijs manipuleert om de aanleg van Nordstream 2 te bespoedigen. De aandelen van Gazprom zijn voor een meerderheid in handen van de Russische staat. Voor Nederlandse beleggers is de meest voor de hand liggende optie uiteraard Shell, immers ook een grote speler in aardgas. En aandeelhouder in Nordstream 2.