Mexican standoff

Het balanstotaal van de Fed is de afgelopen vijf jaar met meer dan 300% toegenomen. Eind 2013 zal de Fed het astronomische bedrag van vier biljoen dollar in de boeken hebben staan - een som gelijk aan 18% van het Amerikaanse BBP. Niet geheel verwonderlijk, gezien het bedrag dat gemoeid is met het huidige obligatieopkoopprogramma en de lage streefrente.

Wanneer we het QE-opkoopprogramma in perspectief plaatsen is het alsof de Fed iedere maand een bedrijf ter grootte van McDonald’s opkoopt. De naar adem snakkende wereldeconomie ligt aan het infuus van de Amerikaanse geldpers.

De aandelen- en obligatiemarkten hebben op het moment last van alle heersende onduidelijkheid. De markt vreest voor een eventuele mindering van QE en, als gevolg daarvan, een neerwaartse druk op effectenkoersen. De vraag die mijbezighoudt is daarom: Wat gaat er werkelijk met QE gebeuren en wat voor gevolgen heeft dit voor de goudprijs?

2008: Het begin van QE
Ik begin bij het begin. De Verenigde Staten is de grootste schuldenaar in de geschiedenis van de wereld. Het Amerikaanse begrotingstekort bedraagt nabij de 650 miljard dollar in 2013. Daar de Fed ook ziet dat de staatsschuld op den duur onhoudbaar is, koopt men staatsobligaties op. Voorheen kortlopende obligaties, nu langjarige obligaties. Dit doet men deels via het QE3-opkoopprogramma. Dit programma kent een omvang van 85 miljard dollar per maand, waarvan 45 miljard naar staatsobligaties vloeit.

De Amerikaanse centrale bank had geen keuze. De harde realiteit is wel dat zij op het moment stuurloos op zee dobberen, overgeleverd aan de wil van de oceaan. Zij staan schaakmat. Hen rest geen andere optie dan chaos door een hogere staatsrente toe te laten die de VS tot faillissement dwingt of de geldpers verder aan te zwengelen om de staatsschuld te kunnen blijven bekostigen. In andere woorden, zij kunnen zinken of vrijwillig van boord gaan.

2013: De mogelijke afbouw van QE
Toch lijkt de zee het komende halfjaar echter kalm te blijven. Men zal door het spreekwoordelijke oog van de orkaan varen. De financieringsbehoefte van de Amerikaanse overheid neemt namelijk af in de tweede helft van dit jaar. Enkele eenmalige meevallers betekenen - hoe ironisch ook - dat er juist nu op korte termijn minder noodzaak voor de geldpersen bestaat. De Amerikaanse overheid gaat dit jaar 30% minder uitgiften van Amerikaans staatspapier ten opzichte van vorig jaar doen door lagere uitgaven van defensie en een eenmalige terugbetaling van de staatssteun van Fanny Mae en Freddie Mac. Naar mijn verwachting zal QE dus op korte termijn worden afgebouwd.

De afbouw van QE zal ongetwijfeld ook de goudkoers gaan drukken. Maar de gevolgen van een afbouw zullen, veel belangrijker, in andere delen van de economie veel zwaarder worden gevoeld. De 10-jarige staatsrente liep de afgelopen maanden al op van 1,63% naar 2,91%, enkel naar aanleiding van de mogelijkheid dat QE afgebouwd zou worden, terwijl ook de Amerikaanse hypotheekrentes stegen. Daarnaast zou er - net zoals in 2008 - een vlucht naar valuta en een correctie in aandelenprijzen gaan plaatsvinden.

2013 en toekomst: De Fed in de val
De Fed tuimelt dan in een situatie die we kunnen bestempelen als een Mexican stand-off: de Fed is niet bij machte om haar grip op de economie te verminderen. Zodra men dat wel doet, dalen effectenprijzen, vertraagt de economie en stijgen de rentes, wat de centrale bank wederom dwingt om de geldkraan open te draaien.

Angstige gedachten
De kaarten zouden echter volkomen anders liggen als de geopolitieke situatie uit de hand loopt. Het zou de Fed immers bijzonder goed uitkomen als de staatsuitgaven dit jaar plots oplopen, bijvoorbeeld door een militaire inverventie in Egypte en Syrië. Een dergelijke onvoorziene gebeurtenis zou de Fed de perfecte uitvlucht bieden van haar benarde situatie. Namelijk om QE niet op korte termijn te verminderen maar te vermeerderen.

Marleen Evertsz is mede-oprichter en managing partner bij GoldRepublic (goldrepublic.com), het online handelsplatform waar beleggers fysiek zilver en goud kopen. Marleen was voor de oprichting van het bedrijf werkzaam bij marketmaker Optiver. Zij was daar o.a. managing director van de Amerikaanse vestiging van het bedrijf. In deze column geeft Marleen haar persoonlijke mening over het betreffende onderwerp. De informatie in deze column is niet bedoeld als individueel beleggingsadvies of als aanbeveling tot het doen van bepaalde beleggingen. Hoewel deze column is samengesteld met de grootst mogelijke zorgvuldigheid, wordt geen aansprakelijkheid voor de onvolledigheid, onjuistheid of gevolgen van deze column aanvaard. Raadpleeg meerdere bronnen en neem zelf beslissingen. Vragen of reacties kunt u mailen naar m.evertsz@goldrepublic.com.