Zilver, het nieuwe goud in India

Door de buitensporige kosten van goud in India is er een nieuwe trend waar te nemen in de Indiaase edelmetaalmarkt: een beweging van goud naar zilver. Een beweging die vroeg of laat ertoe kan leiden dat zilver niet langer een speelbal van een, momenteel tegenvallende, industriële vraag zal zijn, maar merendeels omgetoverd wordt tot beleggingsobject. En uitgerekend in India, ’s werelds grootste goudkoper, lijkt deze tendens voor het eerst aan snelheid te winnen.

De importheffingen op goud

De Indiase overheid heeft in vrees voor een verder verval van de Indiase munt, de roepie, de goudvraag als schuldige aangewezen. De Indiase overheid voerde daarom voor het eerst in januari 2012 een importheffing op goud in. Deze heffing bedroeg 2% en hield ruim een jaar stand.

In 2013 kregen de Indiërs de smaak echter te pakken. In opeenvolgende stappen werd de importheffing van 2% naar 6%, 8% en ten slotte in augustus dit jaar naar 10% verhoogd.

De importheffing op gouden juwelen werd in navolging hiervan verhoogd tot liefst 15%. En de import van gouden munten werd zelfs helemaal verboden. Maar dat niet alleen. Er is zoveel verwarring ontstaan over de steeds veranderende regelgeving dat bureaucraten er ook maar voor kozen om de inklaring van het geïmporteerde goud helemaal te staken.

Kapitaalvlucht

Het feit dat kapitaal uit India vlucht, niet alleen naar goud, maar ook naar het buitenland, is wat mij betreft geen verdienste van goud, maar een tekortkoming van het overheidsbeleid. Dankzij een wirwar van regelgeving en restricties, is het geld binnen de eigen landgrenzen houden niet bepaald een gunstige keuze.

Wat India probeert is de kapitaalvlucht te stoppen door het onmogelijk te maken om geld uit het land te halen of om goud aan te kopen. Men behandelt hier de symptomen, niet de onderliggende ziekte. Er bestaat een goede reden dat dat kapitaal vlucht, en die reden is de onkundigheid en buitensporige bemoeienis van de Indiase overheid in de periode voorafgaand aan de kapitaalvlucht. Ze verergeren de situatie nu verder: wie investeert er immers in een land als hij het geld daarna niet meer uit het land kan halen?

De vlucht naar zilver

Maar dat maakt de plattelands gezinnen niet zo veel uit. Bruiloften en andere festiviteiten hebben ze toch en goud is nu buitensporig duur of zelfs helemaal niet te krijgen. Snakkend naar goud importeren Indiërs daarom nu recordhoeveelheden zilver.

Opvallend was dat er juist in India halverwege de 16 eeuw een zilveren standaard werd ingevoerd. De naam roepie komt ook uit het Sanskriet Rupya, hetgeen zilver betekent. Zilver is geen onbekende voor de Indiërs; de geschiedenis van hun land is nauw verbonden met het witte edelmetaal.

Dat gezegd hebbende heeft zilver niet de speciale plek die goud wel heeft in de Indiase cultuur. Maar schaarste en hoge prijzen hebben vaak genoeg in de geschiedenis van de wereld geleid tot opmerkelijke culturele veranderingen.

Kortom, daar de kiloprijs van zilver vele malen lager is dan goud, is zilver een interessant alternatief voor menig Indiër: zowel in toenemende mate voor de traditionele vieringen als een bescherming tegen geldontwaarding. Goud is immers inmiddels ongeveer zestig keer duurder dan zilver.

Overigens werd de importheffing op onder andere zilver ook opgeschroefd naar 10%. Vooralsnog zijn de restricties op de zilverimport wel een stuk soepeler dan op de goudimport. Dat de import restricties op zilver worden opgescherpt ligt momenteel niet in de lijn der verwachtingen; de waarde van de zilverimport vergeleken met India’s tekort op lopende balans is een druppel op een gloeiende plaat.

Indiase zilvervraag naar recordhoogte?

De afgelopen vier maanden importeerde India gemiddeld zelfs meer dan 800 ton zilver per maand, een tempo waarmee de Indiërs op een jaarlijkse zilverimport van bijna 10.000 ton komen. Het record staat voorlopig op 5.048 ton in 2008, maar ik verwacht dat die grens dit jaar nog doorbroken wordt.

Indien we dit vergelijken met de jaarlijkse zilverproductie (gemijnd en gerecycled zilver) dan betekent het dat India ineens één derde van de zilvermarkt opeist.

Conclusie: het belang van substitutie

De zilverprijs liep in de langjarige bullmarkt van de jaren ’70 steevast achter op de goudprijs. Pas in de laatste etappe, toen we reeds veel hogere goudprijzen hadden, ontsteeg zilver goud. Overheden zijn echter in staat om door middel van belastingheffing dit substitutie-effect te verspoedigen. De zilvermarkt is op het moment wellicht minder interessant als we kijken naar de industriële vraag: de vraag naar zilver komt vanuit cyclische sectoren waarvan de vooruitzichten op dit moment tegenvallen, maar een keuze voor een zilverbelegging wordt op basis van dit substitutie-effect de komende tijd absoluut gerechtvaardigd.