Strategie-update
Later deze week komt Koninklijke Olie met een officiële strategie-update. Net als haar concurrenten heeft het bedrijf een jaar van fors een ingezakte vraag, afboekingen, ontslagen, desinvesteringen en een dividendverlaging achter de rug. Shell (AS:RDSa) heeft in haar lange historie meer dan eens zware tijden moeten doorstaan, maar 2020 was in historisch opzicht toch wel een bijzonder slecht jaar. De pandemie heeft de eens zo machtige energiesector een behoorlijk kopje kleiner gemaakt. De grote oil majors verloren gezamenlijk 37 procent aan waarde vorig jaar. Dat terwijl de toonaangevende S&P 500-index met 16 procent omhoog klom. Het aandeel van de sector in de index is inmiddels gezakt naar een schamele twee procent. Dat is niet alleen het laagst sinds decennia, maar vier keer onder het gemiddelde van 8 procent.
Groene revolutie
De vraag dringt zich op of de sector deze malaise weer te boven zal weten te komen. Niet alleen heeft de pandemie de dagelijkse behoefte aan vaten olie fors doen afnemen maar ook de wereldwijde energietransitie zet de sector zwaar onder druk. Grote professionele beleggers ventileren wereldwijd hun twijfels over beleggingen in fossiele brandstoffen. Het aandeel van de oil majors in de steeds populairder wordende groene indices is niet indrukwekkend. Na de presidentswissel in de VS lijkt ook dat land zich bekeerd te hebben tot de groene revolutie. Een wereld waarin in de energiebehoefte voorzien wordt door windmolens, zonnepanelen en waterkracht lijkt voor ons te liggen.
Vaccinaties, overheidssteun en een accelererende economie
Hoewel de koers van Shell dit jaar tien procent op winst staat, is het aandeel nog ver van het niveau van voor de virusuitbraak verwijderd. Toch lijkt er sprake van enige beweging op de oliemarkt. Zo is de prijs van Brentolie sinds de beruchte bodem van april vorig jaar inmiddels weer opgelopen naar 60 dollar per vat. Met name de komst van diverse vaccins hebben de verwachting op een economisch herstel en een terugkeer naar het oude normaal weer enig leven ingeblazen. Zo is het aandeel Shell sinds begin november toch al weer zo’n 60 procent gestegen. Wanneer de vaccinaties grootschalig op gang komen, de overheidssteun de economie instroomt en de economische groei accelereert zal de vraag naar olie volgens beleggers verder kunnen aantrekken.
Onderinvesteringen
Er is echter meer. Wanneer de nieuwe Amerikaanse president zijn energieplannen uitvoert en de olieproductie in de Verenigde Staten daardoor duurder wordt kan de productie ervan afnemen. Er zijn nu nog voldoende voorraden, maar die zullen dan snel afnemen. Daar komt bij dat de olie- en gasmultinationals de investeringen in nieuwe bronnen – soms gedwongen – laag houden. Er kan een scenario ontstaan dat bij een economische opleving het aanbod van olie sterk achterblijft bij de vraag. Het Noorse energieadviesbureau Rystad Energy waarschuwt zelfs voor grote olietekorten, ondanks de coronapandemie en de ingezette energietransitie. Het bureau denkt dat er grote investeringen nodig zullen zijn om de komende dertig jaar aan de vraag naar olie te kunnen voldoen. Men verwacht dat het equivalent van 139 miljard vaten aan de huidige oliereserves moet worden toegevoegd. Volgens het bureau een onmogelijke opgave als het huidige lage investeringsniveau aanhoudt.
Kolencentrales
Zo zou er dus de bizarre situatie kunnen gaan ontstaan dat een zich herstellende wereldwijde economie veel meer energie nodig heeft dan er aanwezig is. Ook de snel uitdijende parken van zonnepanelen en windmolens zullen daar weinig aan kunnen veranderen. Het tempo van de oplopende vraag zou de groene revolutie wel eens naar adem kunnen doen happen. Daar komt nog bij dat de geplande grootschalige investeringen in schone energie wel eens kunnen gaan verzanden in een moeras van gebrekkige financiering. Door de pandemie hebben overheden zich zo zwaar in de schulden moeten steken dat het nog maar de vraag is hoeveel er straks nog overblijft voor de groene revolutie. Misschien moeten er zelfs weer kolencentrales operationeel worden om in de energiebehoefte te kunnen voorzien.
Nog één keer een rally?
Een ander bizar gevolg van deze ontwikkeling zou kunnen zijn dat juist de grote oliemaatschappijen die tot op heden een lange neus hebben getrokken naar de energietransitie – Exxon (NYSE:XOM), Chevron (NYSE:CVX) – en vol zijn blijven inzetten op het oppompen van fossiele brandstoffen, weleens als de grote winnaars uit de strijd kunnen gaan komen. Net als de staatsoliemaatschappijen die weinig last hebben van de maatschappelijke druk om minder in fossiel te investeren. Juist bedrijven als Shell, BP (LON:BP) en Total (PA:TOTF), die onder grote maatschappelijke druk wel gedwongen werden de draai naar meer schone energie te maken, zouden dan achterop kunnen raken. Dit verhaal is zeker geen pleidooi tegen de energietransitie. Een gang naar schonere energie lijkt bittere noodzaak. Maar misschien zet de oliesector zich nog één keer schrap voor een indrukwekkende rally alvorens aan een verre horizon in de vergetelheid te verdwijnen.