Wat doet de dollar

André Kostolany schreef in 1988 een boek over de dollar. In meerdere opzichten nog altijd interessant omdat aan de ene kant de wereld totaal veranderd is, en aan de andere kant veel dingen nog zo enorm herkenbaar zijn.

André werd in 1906 geboren in Budapest en verbleef zijn leven vooral in Duitsland en Frankrijk. In de Tweede Wereldoorlog was hij in Amerika. Hij was, zoals hij het zelf noemde, speculant. Hij was er echter niet zo één die maar wat aan gokte.

Hij had zelfs een enorme hekel aan die jonge gastjes die bij de banken werkten en die met het geld van de banken aan het speculeren waren. Daar kon volgens hem haast niet anders dan een ramp uit ontstaan. Helaas heeft hij daar zijn gelijk gekregen, maar gek genoeg hebben banken het nog altijd niet begrepen. Het gokken van de banken is veranderd, maar al in 1988 was het vooral de valutahandel waar André problemen voorzag. Hij had dat handelen van de banken met geld van de klanten graag willen verbieden.

Met het High Frequency Trading is het allemaal alleen maar erger geworden, want dat doen de banken nu NAAST het op de valuta speculeren.

André kon het zich niet indenken dat de banken ooit zo stom zouden zijn eea uit de hand te laten lopen. Hij kon zich echter ook niet voorstellen dat Europa een euro zou introduceren die zonder verregaande politieke eenwording zou worden geïntroduceerd. Immers zou zo'n introductie dan een ramp worden... Ook hier heeft hij gelijk gekregen.

Toch was het wereldbeeld van toen (Reagan had diepe indruk gemaakt met het op krediet er bovenop helpen van Amerika) heel anders dan toen. Rusland was aan het ontspannen en volgens André zag de wereld er goed uit. Vooral technologie zou Amerika er bovenop helpen. Hij had gelijk, de jaren negentig waren ook voor beleggers de jaren van de technologie aandelen.
Volgens André was het niet erg dat Amerika schulden had. Ook een hoge rente was niet erg. Met het beeld van nu, nog weer extreem veel meer schulden, maar ook een kunstmatig lage rente om de schulden betaalbaar te houden, had hij geen rekening gehouden. Hij ging nog uit van 'eerlijke' spelregels.

Uiteindelijk is de wereld er heel anders uit gaan zien dan hij zich in 1988 kon indenken. André is in 1999 overleden. Je vraagt je dan zo af, hoe had die mens de huidige situatie beoordeeld? Was hij dan nog altijd zo optmimistisch over Amerika geweest, of zou hij nu inzien dat het rijk van de Amerikanen aan het afbrokkelen is?

Helaas kunnen we het hem niet vragen. Feit is dat grootmachten komen en gaan. In zijn tijd was Amerika de grootmacht op de top van haar macht. In onze tijd lijkt het er toch sterk op dat de grootmacht Amerika haar top al verlaten heeft. Een nieuwe grootmacht is opgestaan. China ziet er in meerdere opzichten uit als het Amerika van voor de Eerste Wereldoorlog. Daarmee is China nog lang niet de nummer één, maar de trend is naar mijn idee al wel duidelijk, net zoals ze dat in 1910 al was. Pas in 1945 zou Amerika openlijk haar nummer één plek opeisen. Pas na de val van de USSR werd die nummer één plek heel even niet meer bestreden. Een paar jaar later kwam China als economische macht opzetten.

Tom Lassing