- Herkomst van voertuigen is een knelpunt
- Alle drie de landen staan onder politieke druk om een deal te sluiten
- Markten hebben weinig algemene impact gevoeld en verwachten niet veel beweging na de uiteindelijke deal
Volgens Amerikaanse, Mexicaanse en Canadese functionarissen stevenen de trilaterale onderhandelingen over de Noord-Amerikaanse vrijhandelsovereenkomst (NAFTA) af op een "succesvol" einde met een potentiële overeenkomst die alom wordt geprezen. Alle drie de landen lijken onder politieke druk te staan om een soort akkoord te sluiten, hoewel de markten waarschijnlijk niet veel meer zullen doen dan het boek over de tijdelijke afleiding eindelijk sluiten.
Overeenkomst over voertuigen bijna voltooid
De Amerikaanse president Donald Trump heeft gezegd dat hij een NAFTA-deal "snel" kon afhandelen, hoewel hij afzag van het beloven om daadwerkelijk een deal te sluiten. NAFTA-onderhandelaars hebben gezegd dat begin mei een voorlopig kader kan worden bereikt.
"In de komende 10 dagen kunnen we in principe echt een nieuwe overeenkomst hebben," zei Moises Kalach, die de Mexicaanse privésector vertegenwoordigt tijdens de gesprekken, op 24 april.
Een van de belangrijkste knelpunten voor de VS, regels van herkomst voor voertuigen, werd door de Canadese minister van Buitenlandse Zaken Chrystia Freeland aangeprezen als zijnde bijna bereikt.
De onderhandelaars van Trump eisten aanvankelijk dat de in Noord-Amerika gebouwde voertuigen 85% van de onderdelen bevatten die in de NAFTA-landen zijn vervaardigd, tegen een waarde van maximaal 62,5%. Uit rapporten blijkt echter dat de overeenkomst op een lagere 75% ligt, waarbij bepaalde componenten afkomstig zijn uit gebieden met hogere lonen.
Politieke druk bevordert snelle oplossing
De timing zou de markten nauwelijks moeten verrassen, met Freeland die constant aandringt op een heronderhandeld pakket dat een "win-win-win" zou creëren. Alle drie de landen hebben binnenkort verkiezingen, en het claimen van een "overwinning" bij de uiteindelijke deal is essentieel voor de regerende partijen en hun kiezers.
Mexico is de belangrijkste focus geweest vanwege diens verkiezingen op 1 juli aanstaande. Alle betrokken partijen hebben benadrukt dat het noodzakelijk is om te voorkomen dat onderhandelingen over NAFTA het land binnenkomen tijdens de campagne. Met name Andres Manuel Lopez Obrador, een duidelijke presidentiële koploper, zou de deal tegen de huidige regering kunnen gebruiken als Trump in de definitieve overeenkomst sterker naar voren komt dan Mexico.
Wat ook druk oplevert in Mexico om de deal af te ronden, is het feit dat de senaat hem moet goedkeuren en dat er op 1 september nieuw gekozen functionarissen binnenkomen. Dat is drie maanden voordat de nieuwe president aantreedt op 1 december. De huidige regering probeert dringend de deal te sluiten zodat ze nog met de eer kunnen strijken van een nieuwe NAFTA overeenkomst.
Voor Trum was de heronderhandeling van de NAFTA een groot deel van de presidentiële campagne, en er heerst een zeker gevoel dat de Republikeinse Partij op zoek is naar een 'overwinning' zodat ze daarop kan bouwen in de campagne voor de tussentijdse verkiezingen van november 2018.
Een belangrijke factor is het tijdsbestek dat er mee gemoeid is in de VS om een overeenkomst door het Congres goedgekeurd te krijgen. Dit kan normaal gesproken maanden duren. Positief is dat beide partijen (de Democraten en Republikeinen) de NAFTA-heronderhandelingen lijken te ondersteunen, hoewel sommige politieke experts waarschuwen dat Democraten, in de race om het politieke gewicht in het Congres terug te winnen, misschien straks niet bereid zijn om het initiatief van de president te steunen en de Republikeinen te bevoordelen bij de tussentijdse verkiezingen.
Canada is ook in de mix - hoewel in mindere mate - omdat de provincie Ontario op 7 juni aanstaande een algemene verkiezing zal houden. Hoewel premier Justin Trudeau niet voor 2019 naar de stembus zal hoeven, leunt hij zwaar op de steun van de grootste provincie qua inwoners. Ook Quebec zal op 1 oktober 2018 verkiezingen houden.
Waarom de markten waarschijnlijk elke deal langs zich heen laten gaan
Politiek lawaai kan vaak tot nervositeit op de markt leiden, maar het heeft zelden een blijvende impact. Eenvoudig gezegd, alle betrokken partijen willen graag een deal sluiten en politieke credits krijgen als onderdeel van hun agenda. Wat de details van een definitief pact ook zijn, politici zullen vrijwel zeker een overweldigende overwinning claimen, zelfs als het niets meer is dan soundbites passend in hun eigen agenda.
Hoewel de Mexicaanse peso bijna uitsluitend handelt op speculatie over een uiteindelijke deal - met zijn ups en downs afhankelijk van de meest recente politieke geluiden - is deze sinds 18 mei 2017 slechts ongeveer 0,2% van de dollar kwijtgeraakt (zie onderstaande grafiek). Dit gebeurde toen Robert Lighthizer, handelsvertegenwoordiger van de Verenigde Staten, het Congres op de hoogte bracht van het besluit van Trump om onderhandelingen met Canada en Mexico "zo snel als praktisch haalbaar is" aan te gaan.
Daarnaast stijgt de Mexicaanse aandelenmarkt met slechts ongeveer 0,2%, wat ook impliceert dat ondanks alle politieke geluiden het totale effect van de NAFTA-onzekerheid grotendeels te verwaarlozen is. Hoewel de onderhandelingen eindeloos duren, proberen alle betrokken partijen aan te sturen op een "overwinning" voor henzelf. De laatste details zullen daarom waarschijnlijk gewoon een geval van politiek achtergrondgekletter zijn. Naar alle waarschijnlijkheid zullen markten tevreden zijn om het boek over dit steeds kleinere hoofdstuk te sluiten en over te gaan tot grotere zorgen.