ECB aan zet
De markten maken zich deze week op voor de bijeenkomst van de ECB van aanstaande donderdag. Men verwacht dat de centrale bankiers het gaspedaal nog eens extra diep in zullen gaan trappen in een poging de inflatie in de eurozone op te krikken naar het gewenste niveau van bijna 2 procent. Voor vertrekkend ECB-president Mario Draghi zou het zijn laatste kunstje betekenen. De depositorente zou verder verlaagd kunnen worden, van min 0,4 naar min 0,5 procent. Daarnaast zouden de markten niet vreemd opkijken wanneer de ECB zou besluiten opnieuw over te gaan tot het opkopen van staats- en andere obligaties. Zelfs het kopen van aandelen wordt niet helemaal meer uitgesloten. De gouverneur van de centrale bank van Finland liet zich al ontvallen dat de ECB deze keer mogelijk dieper in zijn arsenaal gaat tasten dan gebruikelijk.
Bedenkingen
Steeds meer economen hebben echter zo hun bedenkingen tegen nog meer monetaire verruiming. In de eerste plaats zet men vraagtekens bij de effecten van het zeer ruime geldbeleid. De historisch lage rente duwt weliswaar de prijzen van aandelen, obligaties, huizen en kunst steeds verder omhoog, maar er zijn daarentegen ook een toenemend aantal verliezers. Banken en verzekeraars zien hun verdienmodel steeds verder onder druk komen met een mogelijke destabilisering van het financiële stelsel tot gevolg. Ook de spaarders en de gepensioneerden zien de koopkracht van hun vermogen afbrokkelen. En vooral dat laatste zou kunnen leiden tot politieke onrust.
Meer consumptie?
In de tweede plaats zou de lage rente mensen moeten aanzetten meer te gaan consumeren in plaats van te sparen. Meer consumptie zorgt voor meer bedrijvigheid, waarbij het bedrijfsleven meer moet lenen om te investeren om zo aan de groeiende vraag te kunnen voldoen. Ook bij dit veronderstelde effect worden vraagtekens geplaatst. Mensen lijken juist meer te gaan sparen naarmate de rente daalt. Om het welbekende appeltje voor de dorst te kunnen realiseren is immers bij zo’n lage rente steeds meer spaargeld nodig. Ook dit door de ECB nagestreefde effect lijkt eerder averechts uit te pakken. In Nederland steeg het spaarvermogen de afgelopen vijf jaar van 332 tot 370 miljard euro.
Gaat het wel zo slecht?
Maar behoudens bovengenoemde effecten van het beleid van de ECB is het daarnaast zeer de vraag of de economie van de Europese Unie er werkelijk zo slecht voor staat. Zijn zulke enorme paardenmiddelen wel nodig? Zo bleek vorige week dat in navolging van de Chinese economie ook de economie van de Europese Unie weer enigszins op lijkt te veren. Zo wijzen de cijfers van de industrie inderdaad nog op krimp, maar blijken de cijfers van de dienstverlening onverminderd sterk. Samen wijzen de cijfers van de inkoopmanagers van de Europese Unie nog steeds op een voortgaande groei. Ze vielen zelfs beter uit dan verwacht wat er op kan duiden dat de economie de dip reeds achter zich heeft gelaten.
Dienstverleners nog wel sterk
Natuurlijk, de Duitse economie wordt hard geraakt door de handelsoorlog tussen de Verenigde Staten en China. Met name de automobielsector heeft er flink onder te lijden. Maar ook in Duitsland maakt de industrie maar een kwart uit van de gehele economie. De dienstensector is veel groter en die groeit nog steeds. Bedenk daarbij dat de werkloosheid nog steeds laag is. Zolang mensen een baan hebben blijven ze geld uitgeven en is er van een recessie nog geen sprake. Ook in de Verenigde Staten lijkt een recessie gezien de recente macrocijfers nog niet aan de orde.
Fiscale in plaats van monetaire stimulering
Met andere woorden, het is maar de vraag of de centrale bankiers de economie wel helpen met weer een renteverlaging. De economie kan overigens best wel een zetje gebruiken. Die hulp zou echter beter van overheidszijde kunnen komen in de vorm van fiscaal beleid en investeringen in de infrastructuur. Iets waartoe overigens de president van de ECB al vaker toe heeft opgeroepen. De lage rente als gevolg van het beleid van de ECB geeft de overheden de ruimte om meer te stimuleren. Geld lenen kost de overheden al niets meer, daar is niet een nog lagere rente voor nodig. En die recessie? Die zou nog wel eens tijdje weg kunnen blijven. Zolang de heren Trump en XI het maar een beetje gezellig houden.