Nieuw konijn uit de hoge hoed!

Het was weer een veelbewogen week. Terwijl het kwik buiten opliep naar 35 graden - de warmste dag van het jaar - zullen ook de heren van de Fed het aardig benauwd hebben. Beleggers weten inmiddels niet meer wat te denken van de stortvloed aan tegenstrijdige beweringen en cijfers. Ik doe daarom deze week een poging om de enerverende afgelopen dagen in perspectief te plaatsen.

Gefeliciteerd! Iedereen is per vandaag rijker

Iedereen keek afgelopen woensdag halsreikend uit naar de publicatie van de economische groei in de Verenigde Staten. De toename van 1.7% in het Amerikaanse BBP werd daarom ook onder luid gejubel ontvangen. “De Amerikaanse economie komt op gang”, schreef onder andere Reuters. De 1.7% was een flinke verbetering ten opzichte van de voorspelde 1%.

Er was echter meer aan de hand. De Verenigde Staten hebben besloten om de berekeningswijze van het BBP drastisch te wijzigen. Door ondermeer R&D-kosten niet langer als bedrijfsuitgave maar als investering aan te merken, is de omvang van het Amerikaanse BBP onmiddellijk met 3% toegenomen: een som die gelijkstaat aan het totale BBP van België! R&D-uitgaven worden vanaf nu gezien als het bouwen van een fabriek in plaats van het betalen van een elektriciteitsrekening. Elektriciteitsrekeningen worden als intermediaire consumptie niet meegerekend in het BBP.

Kortom, de Amerikanen leren nu dat zij al die tijd rijker waren dan gedacht, maar ook dat alle eerdere publicaties en toekomstige ramingen van de economische groei verkeerd waren. Zo werd de groei in het eerste kwartaal van 1,8% naar 1,1% naar beneden bijgesteld. De ironie is nu dat de economische groei dit kwartaal meevalt, maar over het hele jaar genomen onmogelijk aan de raming van de Fed kan voldoen. De Fed verwacht namelijk 2,3 tot 2,6% aan groei dit jaar, maar de VS stevent nu af op slechts 1,4% groei.

Na de bekendmaking van het BBP, gaf de centrale bank bij hun rentebesluit aan het opkoopprogramma op hetzelfde niveau - $85 miljard per maand - in stand te houden. Het Fed-comité maakt zich zorgen om de toenemende hypotheekrente en de "lage" inflatie. Ook gaf men aan dat het opkoopprogramma “uitgebreid ofwel beperkt kan worden”.

Afbouw QE in vierde kwartaal onvermijdelijk?

Een andere ontwikkeling die in het oog springt blijft ook onvermeld in andere media, namelijk de financieringsbehoefte van de Amerikaanse overheid. Dit is de hoeveelheid staatsobligaties die de VS uitgeeft om geld op te halen. Afgelopen week maakte de overheid bekend dat dit jaar een bedrag van $782 miljard zal worden geleend op de kredietmarkt. Daarentegen bedroeg deze leenbehoefte vorig jaar maar liefst $1.134 miljard. Kortom, de Amerikaanse financieringsbehoefte daalt dit jaar met meer dan 30%!

Hoe is dit mogelijk? Meerdere factoren spelen hier een rol. De VS bereikte eerder dit jaar het schuldenplafond, waarna de overheid werd gedwongen om onverlet in de kosten te snijden. Ook ontvangt men een (incidentele) meevaller: een dividend van preferente aandelen in Fannie Mae en Freddie Mac die onderdeel uitmaakten van de redding van deze hypotheekbanken. Destijds konden Freddie Mac en Fannie Mae hiermee hun eigen vermogen op peil brengen. Door dit dividend uit te keren, betalen zij deels de verstrekte staatssteun terug.

Nu komt echter de crux. De Fed koopt maandelijks voor $45 miljard aan staatsobligaties aan(de resterende $40 miljard gaat naar mortgage-backed securities). Dit betekent dat - terwijl men in 2012 48% van alle nieuw uitgegeven staatsobligaties opkocht - de Fed straks al 69% van alle nieuwe staatsleningen opkoopt door geld uit het niets te creëren! Sterker nog, men koopt in dit scenario alle nieuwe langlopende Amerikaanse staatsleningen op.

Indien Bernanke & co het opkoopprogramma niet afbouwen, dan zal de Fed de obligatiemarkt dus verlammen. Het opkopen van alle nieuwe meerjarige staatsobligaties zal de reeds illiquide obligatiemarkt verder destabiliseren. De repo rate - de rente die men betaalt voor het lenen van 10-jarige Amerikaanse staatsobligaties - liep recent al op naar 3% op jaarbasis, wat een tekort signaleert in het obligatieaanbod. Veel beleggers kunnen de benodigde obligaties niet meer lenen en de ‘fails-to-deliver’ nemen significant toe. Het wordt riskanter en duurder om Amerikaanse staatsobligaties te bezitten en zodoende zal de rente op de secundaire obligatiemarkt stijgen.

Naast dit technischere verhaal moet het zweet Bernanke hoe dan ook op uitbreken staan, want als de Fed op dezelfde tred door zal gaan zal het stoppen met QE praktisch onmogelijk maken. Door alle nieuwe uitgaven aan staatsobligaties op te kopen en van de markt te halen, zal het ontstellend risicovol zijn om de opkoop van die staatsobligaties terug te schroeven, daar er geen manier bestaat om te weten hoe de markt zal reageren. Het dient geen verrassing te heten dat buitenlandse beleggers inmiddels nog maar een vijfde aan nieuwe Amerikaanse staatsobligaties inslaan ten opzichte van vier jaar eerder. Het (tijdelijk) afbouwen van QE lijkt dus onvermijdelijk, mits de overheidsuitgaven niet ineens buitensporig toenemen naar aanleiding van, bijvoorbeeld, een oorlog met Syrië (ook om inflatie een duw te geven).

Mocht QE daarom eind dit jaar inderdaad worden verminderd, dan zal dat vermoedelijk een zeer tijdelijke ingreep betreffen. Het dividend van Freddie Mac en Fannie Mae is eenmalig en de huizenmarkt zal bij een afbouw van QE door oplopende rentes weer in het slop raken. De economische groei zal waarschijnlijk tegenvallen en de hoge heren bij de Fed zullen zich ontegenzeggelijk druk maken om de lage inflatie.

Hoe kijk ik aan tegen de goudmarkt?

Veel beleggers zien in de recente macrocijfers een verbetering van de Amerikaanse economie, maar de onderliggende cijfers zijn vaak minder rooskleurig dan de krantenkoppen doen geloven. Het valt zeker niet uit te sluiten dat de goud- en zilverprijs de komende tijd verder dalen, maar juist dan is het zaak om de prijsbeweging eerder als vriend(in) dan vijand te zien en te profiteren van het opportunisme van de markt. Aan de andere kant, er hoeft maar één onvoorziene gebeurtenis plaats te vinden en de kaarten liggen zelfs op korte termijn weer volkomen anders. Opletten geblazen dus, want er worden constant nieuwe konijnen door de Centrale banken uit de hoge hoed getoverd!

Marleen Evertsz is mede-oprichter en managing partner bij GoldRepublic (goldrepublic.com), het online handelsplatform waar beleggers fysiek zilver engoud kopen. Marleen was voor de oprichting van het bedrijf werkzaam bij marketmaker Optiver. Zij was daar o.a. managing director van de Amerikaanse vestiging van het bedrijf. In deze column geeft Marleen haar persoonlijke mening over het betreffende onderwerp. De informatie in deze column is niet bedoeld als individueel beleggingsadvies of als aanbeveling tot het doen van bepaalde beleggingen. Hoewel deze column is samengesteld met de grootst mogelijke zorgvuldigheid, wordt geen aansprakelijkheid voor de onvolledigheid, onjuistheid of gevolgen van deze column aanvaard. Raadpleeg meerdere bronnen en neem zelf beslissingen. Vragen of reacties kunt u mailen naar m.evertsz@goldrepublic.com.