Zomaar een stukje in zomaar een krant. The Financial Times gaat opnieuw het pand betrekken, waaruit het 30 jaar geleden is vertrokken. De krant gaat terug naar Bracken House in de buurt van Saint Pauls Cathedral. Zo’n bericht voelt vreemd in een tijd dat technologie het bedrijven mogelijk maakt om te gaan en staan waar ze willen. Maar het Japanse bedrijf Nikkei, de eigenaar van de FT, ziet waarde in geschiedenis en dus keert de FT terug naar zijn plaats van origine.
Zou het mogelijk zijn, dat ook in de zakelijke sector van de maatschappij origine een grotere rol speelt dan we eigenlijk willen weten? Volgens aandeelhouders van Berkshire Hathaway (NYSE:BRKb) is dat wel degelijk het geval. Ze maken jaarlijks een pelgrimage naar Omaha om goeroe Warren Buffett in zijn thuisomgeving mee te maken.
Industriële bedrijven in de 19de en 20ste eeuw hadden een vaste standplaats. Dat ligt voor de hand. Bij voorkeur waren de fabrieken gebouwd op een plek met een goede mogelijkheden voor transport, zoals aan de oevers van een rivier. Vandaag de dag drijft de economie meer en meer op diensten en spelen de vereisten voor de zware industrie geen rol meer van betekenis. Er zijn bijvoorbeeld geen grondstoffen meer nodig. Daarvoor is wel iets in de plaats gekomen. Diensten vragen om meer en meer mensen. Universiteitssteden ‘produceren’ goedgeschoolde werknemers en dus trekken bedrijven bij voorkeur naar die steden.
Zoiets speelde ook toen de FT Bracken House betrok. Het was gelegen tussen Fleet Street, het voormalige hart van de Britse krantenindustrie en de City. Fleet Street is niet meer. Er zitten nu banken! De globalisering heeft ook hier zijn werk gedaan. De banden met het verleden spelen voor bedrijven een mindere rol. Nog steeds zijn, zeker Europese bedrijven, gehecht aan de plaats waar het ooit begon, maar belastingen kunnen een motief zijn om naar een andere plaats of zelfs naar een ander land te vertrekken. De grootste hinderpaal is om de medewerkers te overtuigen de baas te volgen of om in de nieuwe plaats van bestemming opnieuw de juiste mensen te vinden.
Deze manier van denken heeft het karakter van een spreadsheetexcercitie. Het gaat eraan voorbij dat een bedrijf een fysieke identiteit heeft en dat reikt verder dan een spookidentiteit. Een band behouden met het verleden, met de plaats van origine, reikt verder dan nostalgie of sentimentaliteit. Het is belangrijk voor de werknemer, maar ook voor de waarde van het merk. Daarvoor zijn voorbeelden te over. Nestle (SIX:NESN) vestigt het hoofkantoor van Nespresso in Vevey, waar ooit in 1867 Henri Nestle voor het eerst babyvoeding maakte. Het mooiste voorbeeld is misschien wel dat van Ferrari (NYSE:RACE). Dat produceert nog steeds auto’s in het stadje Maranello, waar Enzo Ferrari in 1943 zijn eerste fabriek bouwde. De combinatie van origine en vakmanschap maken het Ferrari mogelijk zijn afnemers hoge prijzen in rekening te brengen.
De band met het verleden mag nooit een sta-in-de-weg zijn voor innovatie. Een van de redenen voor de teloorgang van Fleet Street was het halsstarrig vasthouden aan verouderde drukmethodes, waardoor de kosten hoog opliepen. Het omgekeerde is echter ook het geval. Als er alleen aandacht is voor de homo economicus, maar niet voor de homo ludens (de spelende mens), dan gaat het op den duur ook fout. Mooie recente voorbeelden daarvan zijn General Motors (NYSE:GM), General Electric (NYSE:GE) en 3M (NYSE:MMM).