De afgelopen paar maanden heeft de regering van Donald Trump hard zijn best gedaan om bestaande wereldwijde handelsovereenkomsten op te blazen door confrontaties met zowel bondgenoten als tegenstanders over de hele wereld aan te gaan, in een poging om gunstiger voorwaarden voor de Verenigde Staten - één van de de grootste exportmarkten voor de rest van de wereld - af te dwingen.
Tot nu toe werd het conflict meer op retorisch niveau gevoerd, met de nadruk op enkele geïsoleerde industrieën en een mengelmoes van vergeldingsmaatregelen.
Gezien echter de voorliefde van Trump om zijn ideeën rücksichtslos door te drukken, worden beleggers wereldwijd steeds bezorgder dat de huidige kleinschalige schermutselingen in een volwaardige handelsoorlog uitmonden.
Laten we een kijkje nemen naar de politieke, economische en financiële implicaties van wat misschien wel het belangrijkste beleggingsthema van 2018 is.
Politiek
Donald Trump werd verkozen op basis van de populistische 'America First' retoriek. Er werd hardhandig een punt gezet achter tientallen jaren van Amerikaans buitenlands beleid dat het land wilde profileren als een leider van de westerse wereld die zijn bondgenoten ondersteunde en koesterde. Nu plaatst de VS zichzelf op de voorgrond, ten koste van zowel bondgenoten als tegenstanders.
Eén van de politieke speerpunten van Trump was de vermindering van het enorme handelstekort met China, dat in 2017 $365 miljard bedroeg. Maar zoals veel politieke analisten hebben opgemerkt heeft de eigengereide stijl van Trump de beste bondgenoten en handelspartners van de VS, zoals de Europese Unie en Canada, van zich vervreemd en zo de positie van China juist versterkt in plaats van deze op het wereldtoneel te isoleren. Van de weeromstuit lijkt de VS zelf - in plaats van China - op dit moment in een internationale outcast te veranderen.
Bovendien kan de dreiging van Trump om vrijhandelsinstellingen als de WTO buiten spel te zetten die de VS zelf hielp op te richten, langdurige schade aanrichten aan een systeem dat verantwoordelijk was voor de grootste economische vooruitgang in de geschiedenis van de mensheid, gemeten naar het mondiale BBP.
Economie
Tot dusverre is de economische impact van een handelsoorlog minimaal gebleven. De regering Trump heeft slechts 4% heffingen geïmplementeerd op $50 miljard aan Chinese goederen.
Volgens een recent MarketWatch artikel maken economen bij Bank of America's Merrill Lynch afdeling echter modellen van een totale handelsoorlog uitgaande van een globaal 10% tarief op alle goederen en diensten, het tarief dat Trump dreigt op te leggen bij $200 miljard aan Chinese goederen.
MarketWatch schrijft:
Via een simulatie met FRB/US - het macro-economische model van de Fed - lijkt het scenario niet goed maar ook niet catastrofaal. De bbp-groei zou in het eerste jaar met 0,4 procent worden gekort en met 0,6 procent in het tweede jaar. De kerninflatie zou licht stijgen, omdat oplopende invoerprijzen zouden worden gecompenseerd door een duurdere dollar. De Fed zou het tempo van de rentetarieven waarschijnlijk vertragen naarmate de handelsoorlog voortduurde.
Dat scenario onderschat echter jammerlijk de indirecte negatieve weerslag van dergelijke stappen, zoals een daling van het ondernemersoptimisme, een daling van het consumentenvertrouwen en als allerbelangrijkste een afname van de langetermijninvesteringsplannen, die aanzienlijke gevolgen kunnen hebben voor de groeipercentages op lange termijn.
Financieel
Het mag geen wonder heten dat de financiële markten zich steeds meer zorgen maken over de negatieve gevolgen van de huidige stand van zaken.
Aandelen-, vastrente- en valutamarkten beginnen nu al de druk van een handelsoorlog te voelen; de risicoaversie is de afgelopen weken aanzienlijk toegenomen, ondanks gegevens dat de groei van de G-11 stabiel blijft.
Markten beginnen echter de vooruitzichten in te calculeren van grotere economische wrijving die de prijzen zou kunnen opdrijven, de vraag dempen en alle investeringen in de nabije toekomst bekoelen. Dit maakt een verscheidenheid aan instrumenten kwetsbaar voor een uitverkoop op korte termijn, wanneer de retoriek van confrontatie en vergelding van de betrokken partijen niet bijtrekt.
Handelsideeën
Indices
S&P 500
Hoewel de VS economisch gezien op een eiland lijkt, waar de binnenlandse vraag ongeveer 90% van het BBP genereert, is de Amerikaanse aandelenmarkt een heel andere kwestie. De S & P 500 bestaat uit veel multinationale ondernemingen en 50% van de Amerikaanse bedrijfswinsten komt uit het buitenland.
Deze factor bedreigt Amerikaanse aandelen op twee manieren. Ten eerste via de negatieve wisselkoersen omdat de duurdere dollar de kosten van goederen verhoogt terwijl de inkomsten uit het buitenland worden verlaagd; en ten tweede via mogelijke vergeldingsacties van bondgenoten en tegenstanders die de uiteindelijke vraag radicaal kunnen beïnvloeden.
De Amerikaanse aandelenmarkt handelt al in de buurt van historisch hoge waarderingen, zodat een daling van de winstverwachtingen de koersen snel met 10% of meer naar beneden zou kunnen trekken.
Technisch gezien blijft de S&P in de buurt van een recordhoogte, maar de prijs is rond het 2800-niveau gestagneerd en lijkt ieder moment naar beneden te kunnen duikelen als het koopmomentum opdroogt. Een eerste steun verschijnt pas bij het 2600-niveau, dus een snelle uitverkoop zou gemakkelijk de index tot die hoogte mee kunnen sleuren als de risicoaversie de overhand krijgt.
Valuta
EURCHF
Geen enkel valutapaar is waarschijnlijk kwetsbaarder voor risicostromen dan EUR/CHF. Het paar heeft al 500 pips verloren van zijn recente meerjarige hoogtepunt op 1,2000, maar de correctie is misschien nog maar net begonnen. EUR/CHF wordt op beide fronten geconfronteerd met problemen. Beleggers verkiezen massaal de veiligheid van de Zwitserse frank bij elk teken van toenemende geopolitieke spanningen. Tegelijkertijd wordt het ook bedreigd door ontwikkelingen in Europa, waar nationalistische sentimenten het delicate evenwicht van de Europeese Unie ondermijnen.
In Italië maken de populistische partijen de weg vrij om het begrotingsbudget massaal te verhogen, de toch al zwakke financiën van het land op te blazen en mogelijk de aftrap te geven voor Italië's vertrek uit de euro.
Ondertussen staat Angela Merkel in Duitsland onder enorme druk van haar coalitiepartners om de migratiestromen in te dammen en niet op een overkoepelende Europese reactie te vertrouwen. Hoewel het vooruitzicht van een splitsing van de coalitie en vervroegde verkiezingen klein blijft, is de kans daarop de afgelopen twee weken wel sterk gestegen. Mocht Merkel gedwongen worden nieuwe verkiezingen uit te schrijven, dan zal de onzekerheid in de financiële markt koortsachtig om zich heen slaan, aangezien zij door investeerders wereldwijd wordt beschouwd als het laatste bastion van hoop in een mondiale omgeving van in opkomst zijnde militaristische, nationalistische en protectionistische bewegingen.
Voorlopig houdt het EUR/CHF paar amper vast aan het steunniveau van 1,1500, maar als de spanningen in Duitsland en Italië deze week escaleren, kan de koers snel vallen en in de nabije toekomst richting 1,1000 sturen.
Grondstoffen
Goud
Doorgaans presteert de veilige haven goud goed in tijden van risicomijding, maar het gele metaal staat de laatste tijd onder druk, ondanks de steeds hoger oplopende handelsspanningen. De grootste vijand van goud is momenteel de Fed. De Fed is de voorbije zes maanden zeer agressief gebleken, met signalen aan de markt dat het van plan is om elk kwartaal renteverhogingen door te voeren, waarbij de Amerikaanse rente uiteindelijk op afzienbare termijn zal stijgen tot boven het 3% niveau. Het stijgende rendement van Amerikaanse financiële activa heeft ertoe geleid dat goud steeds moeilijker te vast te houden is, omdat de grondstof steeds meer wegzakt ten opzichte van de dollar.
Toch was misschien het meest verrassende aspect van goud dit jaar niet hoe laag de prijs was, maar hoe goed het stand hield bij de niet-aflatende renteverhogingen van Powell en de Fed. Het gele metaal is in de afgelopen twee jaar in principe in een zeer breed bereik van $ 1200-$1400 per ounce verhandeld, maar in die tijd is het erin geslaagd om opeenvolgende hogere dieptepunten te maken bij iedere nieuwe correctie, wat aangeeft dat kopers misschien niet zichtbaar zijn zijn maar gereed blijven om toe te slaan.
Hoewel de spanningen op handelsgebied geen directe katalysator voor goud zijn, kan de handel in het gele metaal snel opleven als de gevolgen van het conflict de Fed dwingen zijn actieplan te wijzigen. Als de Amerikaanse economische groei begint te vertragen als gevolg van verminderde investeringen of een lagere eindvraag, zou de Fed terug kunnen keren naar een neutrale houding, wat waarschijnlijk zou leiden tot een hectische, kortstondige run op goud, die de grondstof terug zou kunnen brengen naar zijn meerjarige hoogtepunten rond de $1400 per ounce.
Goud is nooit een echte investering omdat het geen productieve waarde heeft, maar het is al millennia het ultieme baken in tijden van financiële onzekerheid. Gezien het feit dat alles wijst op een verdere escalatie van de vijandelijkheden tussen de VS en de rest van de wereld, biedt goud een kans om die risico's af te dekken. Zolang de prijs in de buurt van de $1200 per ounce ligt, blijft het gele metaal ongemerkt een koopje op de financiële markten.
