State of the Union
In zijn State of the Union liet de Amerikaanse president trots weten dat de economie van de Verenigde Staten er nog nooit zo goed heeft voorgestaan. De economie groeit, de werkloosheid staat op een historisch laag niveau en de beurzen breken het ene record na het andere. De speech was een haast eindeloze opsomming van resultaten van door deze regering gevoerd beleid. Eén record vergat de president echter te noemen. Een prestatie die al het andere ruimschoots overtreft: de tot een onwaarschijnlijke hoogte opgelopen staatsschuld.23 BiljoenWant de schuld van de Verenigde Staten bereikte recent het niet onaardige peil van 23 biljoen (23.000 miljard) dollar. Voor de goede orde, dat is bijna 70.000 dollar per persoon. Voor een gemiddeld gezin van vier komt dat neer op 280.000 dollar. Volgens het Congressional Budget Office (CBO) stijgt het begrotingstekort dit jaar voorbij de 1000 miljard dollar. Dat is een tekort van 4,6 procent. Zowaar een hele prestatie in een economie die zich al in het elfde jaar van een economische hausse bevindt. En dat terwijl de president in zijn verkiezingscampagne het land beloofde de staatsschuld in acht jaar tijd volledig af te lossen. Op dat moment bedroeg de schuld nog 19 biljoen dollar. De enorme belastingverlagingen enerzijds en de fors gestegen militaire uitgaven anderzijds hebben deze verkiezingsbelofte echter in rook doen opgaan.OpetenHet plan was schuldreductie door economische groei. Aanvankelijk dacht de regering de economie met zes procent te kunnen laten groeien. Voor een westerse economie al een waanzinnige gedachte. Later werd deze doelstelling echter steeds verder aan de realiteit aangepast. Het huidige budget gaat uit van een groei tussen de 2,4 en de 2,9 procent. De reële groei is een stuk lager. Zolang de economie minder groeit dan het begrotingstekort ben je jezelf feitelijk aan het opeten. Dat houdt een economie niet eeuwig vol. De president kondigde dan ook een pakket van bezuinigingen aan om toch iets aan schuldreductie te kunnen doen. Kostbare uitgaven aan gezondheidszorg en sociale voorzieningen bleken in het verleden echter niet erg flexibel. Blijven over de militaire uitgaven. Gezien de wedloop met China lijkt daar ook weinig ruimte te zitten.
Status aparte
Daar de economie van de Verenigde Staten veruit de grootste ter wereld is, zijn kapitaalmarkt zeer groot en liquide is en de dollar een status aparte geniet als sleutelvaluta voor de wereldhandel, kunnen de Verenigde Staten zich tot op heden deze grootschalige schuldfinanciering permitteren. De US Treasuries vinden nog steeds op grote schaal aftrek bij zowel binnen- als buitenlandse beleggers. In tegenstelling tot wat vaak beweerd wordt bevindt deze schuld zich overigens niet grotendeels in buitenlandse handen. Het grootste gedeelte zit namelijk bij het Social Security Trust Fund (verantwoordelijk voor de uitkeringen), pensioenfondsen, banken en de Federal Reserve. Deze laatste heeft volgens officiële opgaaf 2,5 biljoen dollar aan staatsleningen op de balans staan. Meer dan de helft van de staatsschuld is in handen van instanties die pensioenen en uitkeringen voor Amerikaanse burgers moeten garanderen. Een deconfiture van de staat zou desastreuze gevolgen hebben voor zijn burgers. Slechts 6,7 biljoen dollar (van de 23) staat uit bij buitenlandse centrale banken en beleggers. Niet China, maar Japan blijkt overigens met 1,6 biljoen dollar de grootste belegger.
Monetaire financiering
Deze staatsschuld verdwijnt nooit meer door alleen economische groei en wat bezuinigingen. Daar zijn draconische maatregelen voor nodig. Nu wordt er - zowel door de regering als de oppositie – geopperd desnoods maar over te gaan tot monetaire financiering, het rechtstreeks opkopen van staatsleningen. Het zou zelfs effectiever zijn dan de tot op heden toegepaste kwantitatieve verruiming, het indirect kopen van beleggers. Het bewijst dat de Republikeinse partij steeds verder afdrijft van zijn traditionele, orthodoxe begrotingsvisie, die ijverde voor minder uitgaven en lagere tekorten. Het CBO voorspelt dat de staatsschuld van de Verenigde Staten in 2050 bij ongewijzigd beleid kan oplopen naar 174 procent van het BNP. Zelfs de Grieken zullen hierbij verbleken.
King of Debt
Trump is de zelfverklaarde King of Debt. In zijn eigen vastgoedverleden deinsde hij er niet voor terug zich - te - diep in de schulden te steken. Als het misging was daar altijd nog zijn zeer kapitaalkrachtige vader om hem te hulp te schieten. Of de Deutsche Bank (DE:DBKGn). Het is de grote vraag wie deze rol straks op zich gaat nemen? Want er komt een dag dat een nieuwe emissie van Amerikaans staatspapier niet meer zo succesvol verloopt. Onbeperkt de geldpersen laten draaien zal het vertrouwen in de dollar ook geen goed doen. Hoe lang blijven de inflatie en de rente dan nog zo laag? Wanneer je strak staat van de schulden is dat niet zo’n fraai vooruitzicht. Juist wanneer een stimulerende overheid het hardst nodig is zal deze zich niet thuis - kunnen - geven. Maar dat is dan waarschijnlijk niet de zorg van de president. Niet van deze president.