Pond en Britse bedrijven lijden onder harde Brexit

Met iets meer dan 200 dagen te gaan totdat het Verenigd Koninkrijk officieel de Europese Unie zal verlaten, is er nog steeds geen duidelijkheid over de details van de definitieve 'scheiding.' Bedrijven aan beide zijden van het debat roepen steeds luider om een overeenkomst en het pond sterling krijgt ondertussen een flink pak slaag. De onzekerheid is dus aan het escaleren.

Hoewel iedereen hoopt dat Britse politici morgen, vrijdag, uiteindelijk een beslissing zullen nemen, gevolgd door een presentatie op 9 juli om alle details bekend te maken, zullen onderhandelaars - aannemende dat het zover komt - de EU nog steeds moeten overtuigen van de voorgestelde deal.

Tijd raakt op

De komende top in oktober was de deadline, overeengekomen door onderhandelaars van beide zijden, om alle details op tijd af te ronden voor de officiële Brexit op 29 maart 2019. Binnen dit tijdschema zouden er nog maar 15 weken overblijven om een definitief akkoord te bereiken. Ondanks twee jaar 'onderhandelingen' moet er nog behoorlijk wat worden uitgesproken, volgens het onderstaande diagram.

De afbeelding illustreert ook hoe weinig vooruitgang er is geboekt in het tweede kwartaal. Sinds maart zijn het VK en de EU er in geslaagd om overeenstemming te bereiken over slechts 2.518 woorden van het uiteindelijke Brexit-akkoord. Ook de EU-top van vorige week, waarvan velen hoopten dat het een belangrijke stap zou zetten in de richting van de eindovereenkomst, toonde weinig nieuws.

Hoofd Brexit-onderhandelaar van de EU Michel Barnier probeerde een enigszins positieve draai te geven aan de stand van zaken. "Over Brexit hebben we vooruitgang geboekt, maar er blijft met name een enorm en ernstig verschil bestaan tussen Ierland en Noord-Ierland," vertelde Barnier de verslaggevers. Dat is geen klinkende bevestiging van vooruitgang. Donald Tusk, voorzitter van de Europese Raad, was minder verzoenend. De 'moeilijkste problemen zijn nog steeds niet opgelost' en 'snelle vooruitgang' is nodig om in oktober een akkoord te kunnen tekenen, zei hij.

Britse regering verdeeld

Het grootste recente struikelblok is niet het grote aantal meningsverschillen tussen het VK en de EU. In plaats daarvan, en misschien nog vervelender, is de scheiding in het hart van de regering van Teresa May zelf. De premier van het Verenigd Koninkrijk moet met haar kabinet nog een akkoord bereiken over een blauwdruk over de toekomstige relatie van het land met de EU. Zonder een eensgezinde opstelling worden discussies met Brussel onmogelijk.

"Ik zou graag zien dat onze Britse vrienden hun standpunten duidelijk maken", zei Commissievoorzitter Jean-Claude Juncker. "We kunnen niet verder praten met een gespleten regering, ze moeten zeggen wat ze willen."

Daartoe zal May haar kabinet vrijdag samenroepen in Checkers, het landhuis van de premier, in wat is aangekondigd als een alles-of-niets-poging om de Britse ministers hun meningsverschillen opzij te laten zetten. May stuurt aan op het opstellen van een "witboek", bedoeld om "meer in detail uiteen te zetten welke vorm van krachtig partnerschap het Verenigd Koninkrijk in de toekomst met de Europese Unie wil bewerkstelligen".

May is op zoek naar een overeenkomst die het Verenigd Koninkrijk nauw blijft verbinden met de Europese douane-unie en de interne goederenmarkt. Ze zal echter waarschijnlijk niet in staat zijn om vrij verkeer van werknemers in het verdrag op te nemen, want dat zou Brexit-hardliners tegen de haren instrijken.

Het Noorse model, dat onbeperkte handel tussen de Scandinavische markt en de interne European Economic Area (EEA) van de EU mogelijk maakt, werd afgeschoten door radicale Brexiteers, omdat men daarmee ongeveer 20% van de EU-regels zou moeten accepteren. May zelf verwierp deze mogelijk eerder deze week ook, omdat deze "niet zou overeenkomen met de stemming van het referendum en de keuze van het Britse volk." May verklaarde dit maandag tegenover het Britse parlement.

May had voor woensdag naar verluidt een blauwdruk voorbereid om het Verenigd Koninkrijk nauw verbonden te houden met EU-regels voor de handel in goederen. Ingewijden vertelden Bloomberg dat het plan voor de dienstensector, goed voor 80% van de Britse economie, zou bestaan uit het zoeken naar wederzijdse erkenning van regels in plaats van het direct volgen van EU-regels.

Corporate Call for Action

Terwijl de klok verder tikt en Britse politici blijven kibbelen, hebben bedrijven die werken in het VK, de EU of beide, de Europese onderhandelaars duidelijk gemaakt dat er geen tijd meer te verliezen is. De Britse Kamer van Koophandel (BCC) vroeg politici dinsdag om te stoppen met hun "geruzie" en de economische belangen van het VK voorop te stellen door vrijdag een overeenkomst te sluiten. De organisatie waarschuwde dat het geduld in het bedrijfsleven bijna op was.

De BCC doelt op het feit dat de regering slechts "beperkte vooruitgang" heeft geboekt met 2 van de 23 kwesties die dringend moeten worden opgelost. Daardoor kunnen bedrijven vooralsnog hun handelsprotocollen niet aanpassen voor na het Britse vertrek uit de EU. Honderd bedrijven in de Britse financiële sector spraken met de Confederation of British Industry (CBI) en PricewaterhouseCoopers. Daaruit bleek dat een derde van alle banken 'niet zo zeker' was van de implementatie van de Brexit-plannen tegen maart volgend jaar.

"Brexit blijft onzekerheid oproepen binnen de sector, van kleinere operators tot marktleiders", zegt Andrew Kail, hoofd financiële diensten van PricewaterhouseCoopers. "Locatieplanning, personeelsbeleid en klantenbinding blijven hoog op de agenda staan, ondanks de extra tijd geboden tijdens de overgangsperiode."

Autofabrikanten hebben ook opgeroepen tot meer duidelijkheid over hoe de toekomst er voor hen uit komt te zien. "Er is groeiende frustratie in de mondiale bestuursraden over het lage tempo van de onderhandelingen," waarschuwde Mike Hawes, het hoofd van de Society of Motor Manufacturers and Traders.

Europese bedrijven als Airbus (PA:AIR), Siemens (DE:SIEGn) en BMW (DE:BMWG) hebben allemaal luidkeels gewaarschuwd dat een harde Brexit hun bedrijven schade zal toebrengen. Daarnaast liet een onderzoek van advocatenkantoor Baker & McKenzie met 800 bedrijfsleiders, twee jaar na het Brexit-referendum in juni 2016, zien dat bijna de helft van de multinationals in de EU de investeringen in het VK heeft teruggebracht vanwege de onzekerheid.

Berichten over bedrijven die werknemers verplaatsen van Londen naar andere Europese knooppunten als Parijs, Frankfurt, Dublin of Amsterdam halen ook steeds vaker het financiële nieuws.

Pond Sterling als gijzelaar

Hetzelfde gebrek aan duidelijkheid weegt ook zwaar op het pond. De stemming onder Forex-speculanten is voor het eerst in zeven maanden duidelijk pessimistisch (zie grafiek hierboven). Sterker nog, tijdens het tweede kwartaal van 2018 toonde het pond sterling zijn grootste procentuele daling sinds het Brexit-referendum.

Het pond daalde afgelopen kwartaal rond de 5,8% ten opzichte van de Amerikaanse dollar. EUR/USD toonde een minder grote daling van 5,2%, hoewel de ECB gezegd heeft dat het een renteverhoging zou uitstellen tot ten minste de zomer van 2019. Dit in tegenstelling tot de BoE die onlangs de markten verraste met zijn agressievere vooruitzichten. Bovendien daalde het pond sterling in de periode van april tot juni met ongeveer 0,6% ten opzichte van de eenheidsmunt.

Hoewel de markten nog steeds geloven dat de BoE de rente in augustus kan verhogen, overheersen economische zorgen - gezien de volledige onzekerheid over de Britse Brexitplannen - de handel in het pond sterling. Dat zou geen verrassing moeten zijn. De Britse centrale bank heeft al gewaarschuwd dat de Brexit een verstoring van de financiële stabiliteit zou kunnen veroorzaken. Tijdens de vergadering van het Financiele Beleidscomité op 19 juni merkte de BoE op dat er "vooruitgang geboekt was, maar dat er nog materiële risico's waren."

Het is geen wonder dat handelaren terughoudend zijn geworden om het pond sterling te kopen. De logica zou suggereren dat zowel het VK als de EU - ondanks de politieke strijd om hun eigen gezicht te redden - de voorkeur zouden geven aan een soort van wederzijds voordelige overeenkomst. Britse politici zijn echter gericht op het herwinnen van soevereiniteit door onder de plak van de EU uit te komen, terwijl de Europese Unie geen extra voordeeltjes wil weggeven. Daardoor zouden andere leden binnen het blok immers het gevoel krijgen dat ze de kosten van de Unie dragen zonder daarvoor iets terug te krijgen. Hierdoor blijft het pad naar een wederzijds voordelige uitkomst dus onduidelijk.

Afgezien van pure weddenschappen over een last-minute akkoord, wijst de huidige status-quo duidelijk op het mislukken van de onderhandelingen, wat betekent dat een harde en waarschijnlijk rommelige Brexit op komst is. Te oordelen naar het gebrek aan vooruitgang in de afgelopen twee jaar is er weinig ruimte voor optimisme. Het is heel goed mogelijk dat de markten zich al gerealiseerd hebben dat de duik in het tweede kwartaal van dit jaar daar een voorbode van is.