Snelle ontwikkelingen
Sinds het Russische leger overging tot een invasie van buurland Oekraȉne volgen de ontwikkelingen elkaar in hoog tempo op. Niet alleen op het slagveld, maar ook op de beurzen. Aanvankelijk begonnen de koersen te stijgen toen de kanonnen begonnen te bulderen. Dat was volgens verwachting. Zo is het in de geschiedenis eigenlijk vrijwel altijd gegaan. Later sloop de twijfel echter weer binnen bij beleggers. De ongekende agressie waarmee de Russen tekeer gingen deed velen toch even terugdeinzen. Zelfs een dreigement met de nucleaire optie bleef niet achterwege. Bovendien explodeerden de prijzen van energie, metalen en graan. Dat nu net op een moment dat de wereld al behoorlijk omhoog zit met een veel te hoge en hardnekkige inflatie.
Jom Kipoer-oorlog
Die enorme prijsstijging van allerlei grondstoffen, en dan met name van olie en aardgas, deed de markten op zijn grondvesten trillen. Er worden zelfs vergelijkingen getrokken met de jaren 70 en niet geheel ten onrechte. De Jom Kipoer-oorlog – een militair conflict tussen Israël en Egypte en Syrië - leidde toen tot een olie embargo van de Arabische staten. De grote olieprijsstijging die erop volgde leidde een voor beleggers zeer mager decennium in. Een groeivertraging en later zelfs een recessie gecombineerd met een torenhoge inflatie en uiteindelijk zelfs massawerkloosheid. Voor de economie en de beurzen waren de jaren 70 niet erg vriendelijk.
L’Histoire se répète
Net als toen lijkt een oorlog tot een spectaculaire stijging van de energieprijzen te leiden. Dat net op een moment dat de markten al met een historisch hoge inflatie aan het worstelen waren. Weer ligt er stagflatie – een groeivertraging gecombineerd met inflatie – op de loer. Of erger, zelfs een recessie. Een eventuele beslissing van de Verenigde Staten om niet langer Russische olie te kopen deed de olieprijs even naar 139 dollar per vat stijgen. De gasprijs in de Europese Unie steeg zelfs naar 335 euro per megawatt uur. Dat was een jaar geleden nog 16 euro. De Europese Unie is voor een goede 10 procent afhankelijk van Russische olie en voor niet minder dan 40 procent van Russisch gas.
De dollar rules again
Waar de Verenigde Staten in redelijke mate zelf in zijn energie kan voorzien ligt dat voor de Europese Unie en Japan iets problematischer. De termen stagflatie of zelfs een recessie vallen steeds vaker. Hoewel de ontwikkelingen zich in deze oorlog razendsnel opvolgen kan toch opgemerkt worden dat de markten wellicht een te zwart scenario inprijzen. Natuurlijk, de economische groei zal niet zo uitbundig zijn als aanvankelijk werd verwacht. En de verwachting van veel analisten dat de minder dure Europese aandelen het dit jaar beter zouden gaan doen dan dure Amerikaanse beurs kan alweer in de prullenbak. Niet voor het eerst overigens. De dollar rules again.
Minder afhankelijk van olie
Maar, in tegenstelling tot in 1973 is de afhankelijkheid van olie behoorlijk afgenomen. Per vat olie worden er in de westerse wereld tegenwoordig twee keer zoveel goederen en diensten geproduceerd als in 1973. Bovendien is de olieprijs – gecorrigeerd voor inflatie – nog steeds niet zo hoog als in de jaren 70. Maar belangrijker, deze keer zal een reactie van de overheden en centrale banken niet uitblijven om de economie en de getroffen burgers te hulp te schieten. Onze economieën zijn immers in toenemende mate centraal gestuurd. Na de coronasteun zullen de regeringen wederom diep in de buidel gaan tasten. Al was het maar om de grote toestroom aan vluchtelingen uit Oekraïne op te kunnen vangen en de militaire uitgaven op te voeren. De economie zal hiervan kunnen profiteren.
Nieuw noodplan?
En ziedaar, terwijl dit beursbericht geschreven wordt maakt Bloomberg bekend dat de EU-leiders op 10 en 11 maart een ingelaste topontmoeting in Versailles zullen hebben. Er zal een plan uitgevouwen worden waarin op grote schaal obligaties uitgegeven zullen gaan worden om de noodzakelijke uitgaven aan energie en defensie te kunnen financieren. Nadere bedragen worden nog bekend gemaakt. In reactie hierop veerden de beurzen vanochtend al weer een beetje op. Hoewel goed nieuws is het wel de vraag of dit op termijn niet extra olie op de inflatiegolf gooit?