Vanmiddag om 14:00 uur spreekt de Amerikaanse president Donald Trump op het World Economic Forum (WEF) in Davos. Naar verwachting zal zijn toespraak voortborduren op de boodschap "America First" waarin hij protectionisme voor Amerikaanse handel en industrie propageert.
De vraag is echter of de VS het zich wel kan veroorloven om de globale economie buiten te sluiten. Analist Tom Lassing beschrijft de achilleshiel van de Amerikaanse economie: een grote afhankelijkheid van staatsschulden en buitenlandse geldschieters.
De VS leent zich suf
We realiseren ons de macht van de VS over de rest van de wereld wel. Die macht van de VS is militair gezien overduidelijk. Economisch gezien staat de VS nu echter op een steeds zwakker wordende bodem.
De VS leent zich suf. Dat moet wel, omdat ze structureel veel te weinig belasting binnen krijgt en ook economisch niet meer de kracht heeft die ze ooit wel had. De belastingverlagingen door de regering Trump hebben die situatie er niet beter op gemaakt. En aangezien China één van de grote opkopers van Amerikaanse staatsleningen is, kun je stellen dat de VS wankelt in meerdere opzichten.
Geloofwaardigheid
Eén zo’n probleem is het feit dat voor de geloofwaardigheid van de Amerikaanse economie het nodig is dat landen als China, Japan en ook West Europa de Amerikaanse staatsschulden blijven opkopen. Dat straalt immers een stuk vertrouwen richting de VS uit.
China heeft al al jaren geleden geen geheim van gemaakt dat ze niet van plan is om steeds meer van die schulden op te pakken. Het is een te groot risico voor China. Ze hebben al gezien dat ze ooit de helft van de jaarlijks aangeboden Amerikaanse schulden opkochten en op een gegeven moment letterlijk 2 biljoen dollar aan schuldpapier in handen hadden. Daarna begon de Federal Reserve een agressieve politiek van geldschepping. Aldus werd de hoeveelheid schuld van de VS verveelvoudigd en was het aandeel van China in de totale Amerikaanse schuld ineens een stuk lager.
China heeft al verschillende keren laten doorschemeren dat ze de inkoop van die staatsobligaties flink wil verminderen. China is daar heel voorzichtig mee. Ze heeft er namelijk geen baat bij als de Amerikaanse economie instort als gevolg van haar besluit. Aan de andere kant wil China ook niet totaal afhankelijk zijn van een VS die gewoon openlijk schijt heeft aan de belangen van China.
Het ziet er dus naar uit dat China de inkoop van Amerikaanse staatsschulden gaat beperken. Het liefst een beetje onzichtbaar zodat er geen paniek op de valuta en obligatiemarkten ontstaat. Hoewel het zonneklaar is, zal China dit feit in het openbaar glashard ontkennen. Dat is schering en inslag tegenwoordig. Al staart de waarheid je recht in je gezicht, je blijft gewoon glashard liegen.
Rentevergoeding, afboeken, of inflatie
De VS kan maar op één manier proberen haar schulden interessanter te maken en dat is door de rentevergoeding er op te verhogen.
Maar dat is praktisch al onmogelijk geworden gezien de omvang van de schulden. De VS kan het zich niet veroorloven om veel meer rente over haar schulden te betalen.
Amerika is dus klem komen te zitten. Haar economie is totaal afhankelijk geworden van onhoudbaar grote schulden.
Een manier om daar in de huidige economische situatie uit te komen, is deze schulden af te boeken. Een ander alternatief is het veroorzaken van een forse inflatie waardoor de schulden qua koopkracht enorm in waarde achteruit gaan. De dollar moet daarvoor fors terug in waarde. Dat laatste is de VS actief mee bezig, maar het mag natuurlijk niet hardop gezegd worden. Daarom was de opmerking op 24 januari 2018 van Mnuchin zo ongelukkig.
In beide scenario’s zouden West Europa, Japan en China met enorme problemen geconfronteerd worden. Zo’n afhankelijkheid van de VS kan je alleen beperken door de hoeveelheid aan Amerikaanse schulden fors te verminderen.
Maar wie neemt die schulden dan over?
Waar kan de VS de enorme hoeveelheden geld blijven lenen zonder dat het iedereen zonneklaar wordt dat de keizer helemaal naakt is?