“Whatever it takes”
Eerder deze maand werd de gouverneur van de Federal Reserve, Jerome Powell, gevraagd in het Congres wat hij van plan was tegen de snel oplopende inflatie te gaan doen. Hij vertelde “te doen wat nodig was” om de inflatie weer onder controle te krijgen. “Ongeacht de kosten”. De producentenprijzen zijn in de Verenigde Staten immers al op een niveau van 10 procent beland. De consumentenprijzen zijn gestegen naar 7,9 procent, het hoogste niveau sinds 40 jaar. In juni 1981 besloot de toenmalige gouverneur van de Fed, Paul Volcker, tot de historische stap de rente te verhogen naar 20 procent. Er volgde een diepe recessie, maar de inflatie zette vanaf toen wel een daling in die pas 40 jaar later tot stilstand zou komen. Paul Volcker kon destijds overigens niet meer zonder beveiliging over straat. Hij zou wel de geschiedenis ingaan als de man die de gierende inflatie van de jaren 70 onder controle bracht.
Minder spectaculair
De renteverhoging die de Amerikaanse centrale bank gisteren doorvoerde was minder spectaculair, een kwart procent. De renteverhoging was door de markt reeds ingeprijsd. Na een aanvankelijke daling zetten de aandelenmarkten hun stijging van de afgelopen dagen weer voort. De markten lijken er alle vertrouwen in te hebben dat de Fed de inflatie weer naar beneden kan brengen zonder een ingrijpende economische recessie te veroorzaken. Zo steeg de 2-jaars rente op Amerikaanse staatsleningen naar 1,95 procent, maar bleef de 10-jaars rente rond 2,15 procent liggen. De rentecurve vlakt zodoende verder af.
Richting twee procent
De door de Fed aangekondigde resterende zes renteverhogingen dit jaar lijken door de markt ingeprijsd. De Fed verwacht tegen het einde van dit jaar een Federal Funds Rate van tegen de 2 procent. De 10-jaars rente duidt op een verwachte groeivertraging als gevolg van deze renteverhogingen, maar nog niet op een recessie. De Federal Reserve gaf echter ook aan ook volgend jaar door te willen gaan met het verhogen van de rente, naar een niveau van 2,75 procent. Laat dat nu net het inflatieniveau zijn dat de Fed tegen het einde van volgend jaar verwacht. Eind 2023 zouden inflatie en rente dus weer min of meer genormaliseerd kunnen zijn.
Een balans van 9000 miljard dollar
Naast de renteverhogingen zit de Fed echter ook nog met een enigszins opgezwollen balans van bijna 9000 miljard dollar aan staats- en hypotheekobligaties in zijn maag. Daar willen ze vanaf. Zo werd gisteren tevens aangekondigd met ingang van de volgende meeting – in mei – te willen beginnen met het afbouwen daarvan. Het verdwijnen van de grootste koper op de obligatiemarkt zal de rente wel verder kunnen doen oplopen.
De realiteit is meestal anders
Het loopt in de realiteit echter meestal niet zoals eerder verwacht. Zo ontbrandde vorige maand opeens een gewelddadige oorlog in het oosten van Europa. Naast een afnemend vertrouwen in de economie joeg deze oorlog de prijzen van allerlei noodzakelijke grondstoffen fors de hoogte in. Daarnaast blijken de autoriteiten in China erg veel moeite te hebben met het realiseren van groepsimmuniteit tegen het coronavirus. Wederom volgden er lockdowns in ‘s werelds tweede economie met de nodige gevolgen voor de aanvoerketens van erg veel goederen in de wereld. Niet goed voor de inflatie.
Aanzwellende kritiek
Er is een aanzwellende hoeveelheid kritiek op het beleid van de Fed. De Amerikaanse centrale bank zou volgens veel deskundigen met vuur spelen door zo traag op de sterk gestegen inflatie te reageren. De Fed zelf verwacht eind dit jaar een inflatie van 4,1 procent. Dat is nog altijd aanmerkelijk meer dan een Federal Funds Rate van tegen de 2 procent. Er wordt niet uitgesloten dat de Federal Reserve uiteindelijk veel harder op de rem zal moeten gaan trappen dan nu aangekondigd. Het wordt een ware balanceeract op een dun koord voor de centrale bankiers om in een dergelijke situatie een recessie te vermijden. Zal Powell de geschiedenis ingaan als een tweede Paul Volcker of zal hij samen met een hele generatie centrale bankiers roemloos ten onder gaan?