Met hun snelle opkomst en spraakmakende volatiliteit is het onmogelijk geworden voor financiële magnaten, economen en overheden om cryptovaluta te negeren, wellicht in het bijzonder bitcoin. In de loop van het afgelopen jaar hebben een aantal belangrijke marktspelers, waaronder enkele vooraanstaande beleggers, hun bezorgdheid geuit over de beleggingscategorie en kritiek geuit op het concept van digitale valuta; om vervolgens toch, bijna onvermijdelijk, tot op zekere hoogte overtuigd te raken van het onderliggende idee.
Sommige van deze investeerders, hoewel ze nog steeds kritisch staan tegenover het concept van de alternatieve valuta, hebben desondanks op een bepaald moment - bewust of onbewust - geïnvesteerd in bedrijven die direct of indirect op enige manier blootgesteld zijn aan de crypto-omgeving, vaak via de blockchain-technologie die aan de categorie ten grondslag ligt.
Crypto-acceptatie: Het 'Kübler-Ross model'
De Zwitserse psychiater Elisabeth Kübler-Ross, auteur van het baanbrekende boek On Death and Dying, was van mening dat er vijf fasen in de rouwcyclus zijn voordat een persoon tot acceptatie komt van de nieuwe situatie. Haar vijftrapsmodel kan ook worden toegepast bij acceptatie van cryptovaluta's en helpt om de conversiefasen te definiëren. Ross's model, toegepast op crypto-acceptatie, ziet er als volgt uit: ontkenning, woede, onderhandeling, depressie (cryptovaluta's mislopen) en ten slotte acceptatie met tegenzin.
De emotionele positie van bitcoin-cynici lijkt te verschuiven in een kort (hoewel soms ook langgerekter) tijdsbestek. Hieronder enkele bekende investeerders, economen en overheidsfunctionarissen die duidelijk de verschillende stadia van de cyclus doorlopen:
Afgelopen januari trad George Soros toe tot een groep investeerders op het World Economic Forum in Davos, Zwitserland en noemde Bitcoin een bubbel. Niettemin werd in april 2018 bekend dat zijn in New York gevestigde Soros Fund Management (SFM) de handel in virtuele cryptovaluta's had goedgekeurd.
Dat is een nogal snelle omslag. Natuurlijk zou het ook zo kunnen zijn dat Soros niet van plan was zijn kaarten op tafel te leggen in Davos, om stilletjes binnen te komen voordat de prijzen konden pieken nadat bekend werd dat hij geïnteresseerd was in deze opkomende categorie.
Jamie Dimon, CEO en voorzitter van JP Morgan Chase (NYSE:JPM) sprak nog hardere woorden over bitcoin. In september 2017 zei hij nadrukkelijk:
"Het is oplichterij. Als een JP Morgan-handelaar in bitcoin zou beginnen te handelen, zou ik hem binnen een seconde ontslaan. Om twee redenen: het druist in tegen onze regels en het is dom. En beide dingen zijn gevaarlijk."
Tijdens een interview met het Fox Business-netwerk afgelopen januari 2018 keerde Dimon echter een opmerkelijk op zijn schreden terug:
"Het spijt me dat ik opmerkingen gemaakt heb dat bitcoin oplichterij is ... De blockchain is echt. Je kunt crypto-yens en -dollars hebben, enzovoort."
Zijn omslag zou iets te maken kunnen hebben met een nieuwtje dat zojuist onthuld werd door het bureau voor octrooien en handelsmerken van de VS. In oktober vroeg JP Morgan een patent aan dat gerelateerd was met de blockchain-technologie.
Tijdens de jaarlijkse aandeelhoudersvergadering afgelopen zaterdag presteerde het Orakel) van Omaha, de gevierde belegger Warren Buffett, voorzitter en CEO van Berkshire Hathaway (NYSE:BRKa), het om dit te zeggen over bitcoin: het is "waarschijnlijk rattengif in het kwadraat." Het is niet de eerste keer dat hij openlijk de cryptovaluta schoffeert.
In oktober 2017 noemde Buffett bitcoin een bubbel en voegde hij er aan toe: "Mensen raken opgewonden door grote prijsbewegingen en Wall Street biedt ze onderdak. ... Je kunt bitcoin geen waarde toekennen omdat het geen waardegenererend product is."
Of hij het nu openlijk wil erkennen of niet, Buffett heeft reeds geïnvesteerd in de technologie achter de altcoin ripple (XPR) via een aantal van zijn bankholdings, in het bijzonder de Bank of New York Mellon (NYSE: BK), die geïnteresseerd is in gedistribueerde grootboektechnologie voor zijn wereldwijde betalingssystemen.
Er blijven natuurlijk nog een behoorlijk aantal actieve crypto-sceptici over, die de waarde die investeerders uit deze beleggingscategorie kunnen halen blijven ontkennen. De gerespecteerde Amerikaanse econoom Nouriel Roubini was fel over bitcoin. In een scherp verwoord artikel dat begin maart door The Guardian werd gepubliceerd schreef hij:
"Het is de moeder van alle luchtbellen en ... daarbij de grootste luchtbel in de geschiedenis van de mensheid, als je het vergelijkt met bijvoorbeeld de Mississippi-bubbel, de tech-bubbel, de tulpenmanie of de Zuidzee-bubbel... Nu is het ingezakt met ongeveer 60 procent vergeleken met de piek van medio december. Het is de afgelopen week met 30 procent gedaald en vandaag met 10 procent en ... de fundamentele waarde van bitcoin is nul."
Ook heeft hij de blockchain-technologie afgedaan als een hype.
Maar Roubini is misschien gewoon deel van een slinkende groep. Meer en meer mensen gaan overstag en gaan heen en weer tussen fasen die naar een mogelijke acceptatie leiden. De voormalige voorzitter van de Amerikaanse Federal Reserve, Ben Bernanke, waarschuwde bijvoorbeeld:
"Bitcoin is een poging fiatgeld te vervangen en regelgeving en overheidsinterventie te omzeilen. Ik denk niet dat dat een succes gaat worden."
Ondanks zijn afkeuring heeft Bernanke toegegeven dat hij optimistisch is over blockchain, zelfs als hij gemengde gevoelens heeft over Bitcoin, in een mengeling van verhulde lof en kritiek op de valuta sinds 2015.
Scott Scheper, hoofd marketing van XYO Network gelooft dat, of men het nu leuk vindt of niet, bijna iedere investeerder na verloop van tijd in enige mate blootgesteld zal zijn aan cryptovaluta, ongeacht of men het nu beseft of openbaar maakt. Dit is de achterliggende reden: wanneer een technologie aan de oppervlakte komt die fundamentele problemen voor de consument oplost, is het onvermijdelijk dat eindgebruikers uiteindelijk kiezen om over te schakelen als ze winst of voordeel kunnen behalen.
Dus kan het zijn dat we een geleidelijke conversie zien? Zijn al deze sceptici voorbestemd om uiteindelijk bakzeil te halen? En als bitcoin een bubbel is, welke lessen kunnen beleggers dan leren van eerdere marktbubbels zoals de DotCom-manie, die eind jaren negentig de markten in zijn greep hield?
Buffetts DotCom-boom fout
Scheper wijst op de manier waarop Buffett tijdens de DotCom-boom te werk ging. De beroemde belegger staat bekend om zijn focus op de kernstrategie, het investeren in ondernemingen waarvan hij het bedrijf en de producten begrijpt. Bedrijven zoals Coca Cola (NYSE:KO), Apple (NASDAQ:AAPL), Bank of America (NYSE:BAC), Southwest Airlines (NYSE:LUV) en verzekeringsmaatschappijen zoals GEICO, bijvoorbeeld.
"Tijdens de DotCom Boom vermeed Buffett investeringen in internetbedrijven, deels omdat hij een fundamentalist is die geen computer op kantoor gebruikt en vooral omdat hij gewoon niet geïnteresseerd was om de onderliggende technologie te begrijpen. Hierdoor zag hij er geen been in te investeren in Google (NASDAQ:GOOGL) en Amazon (NASDAQ: AMZN), hoewel hij werd benaderd door de oprichters van beide bedrijven om in hun onderneming te investeren.”
Tijdens de jaarlijkse aandeelhoudersvergadering van Berkshire Hathaway vorige week bekende Buffett openlijk zijn fout: "Ik heb verkeerde beslissingen genomen wat betreft Google en Amazon." Hoewel hij op de hoogte was van de ongelooflijke hoeveelheid geld die zijn dochteronderneming GEICO in het adverteren van Google spendeerde en zelfs na een ontmoeting met de oprichters van het bedrijf, Larry Page en Sergey Brin, sloeg Buffett de mogelijkheid om te investeren af.
Hij heeft zijn les echter geleerd. In maart kondigde Buffett aan dat Berkshire Hathaway voor 75 miljoen extra aandelen van Apple had gekocht, met een totale participatie van 240 miljoen aan aandelen ofwel een belang van 5% in de computer- en smartphonegigant.
Scheper gelooft dat Buffet bij de cryptovaluta een vergelijkbaar traject zal maken. Of hij nu rechtstreeks in digitale tokens investeert of een zichtbare participatie neemt in bedrijven die op enige wijze een relatie hebben met blockchain-technologie, het lijkt gewoon een kwestie van tijd.
Sterker nog, merkt Scheper op, voor elke slimme belegger - en het leidt geen twijfel dat Buffett heeft bewezen dat hij in dat opzicht voorop loopt - is investeren in dit nieuwe product, op welke manier dan ook, onvermijdelijk geworden.