De olieprijzen stijgen, met WTI nu stabiel boven de 60 dollar per vat en Brent boven de 70 dollar per vat. President Donald Trump heeft zijn afkeer van hogere olieprijzen al duidelijk gemaakt, maar zijn beleid draagt in belangrijke mate bij aan de prijsstijging. Het zijn de Amerikaanse oliesancties op Iran en Venezuela die aanzienlijk hebben afgedaan aan de wereldwijde olielevering in februari en maart.
Vrijwillige productieverminderingen uit Saoedi-Arabië en onvrijwillige verstoringen in Kazachstan hebben eveneens in maart een grote hoeveelheid olie van de markt gehaald. Ze zullen dit deze maand blijven doen. Tenslotte zorgen de gevechten in Libië voor hogere olieprijzen, ook al heeft het geweld nog geen directe invloed gehad op de olietransporten.
Waar gaan de olieprijzen in de tweede helft van 2019 naartoe? Het antwoord ligt vooral bij de OPEC en de VS.
De regering Trump heeft haar ontheffingen voor Iraanse olieleveringen naar bepaalde landen nog niet verlengd. De ontheffingen staan landen toe om beperkt Iraanse olie in te voeren zonder de Amerikaanse secundaire sancties te schenden. Als alle vrijstellingen met nog eens 6 maanden worden verlengd, kunnen er tussen de 1,5 en 1,8 miljoen vaten per dag Iraanse olie op de markt blijven.
De VS heeft ook van India geëist dat het stopt met het importeren van Venezolaanse olie. Hoe veel olie Venezuela daadwerkelijk zou kunnen leveren hangt echter af van de olieproductie en elektriciteitsvoorziening van het land.
OPEC en zijn niet-OPEC-bondgenoten wachten af wat de Trump-regering besluit te doen aan de Iraanse oliesancties alvorens ze het oliebeleid voor de tweede helft van het jaar vaststellen. De OPEC, het door Saudi-Arabië geleide kartel van 14 olieproducerende landen, heeft een geplande vergadering van april geannuleerd en wacht op haar reguliere bijeenkomst aan het eind van juni om te reageren op de acties van Trump.
De OPEC lijkt zich opnieuw te bezinnen op haar besluit om de productie te beperken, waarschijnlijk in reactie op het beleid van Trump. In maart hadden de Saoedische minister Khalid al Falih en anderen aangegeven dat ze voor de rest van 2019 door wilden gaan met hun afgesproken productieverminderingen. Khalid zei toen dat hij geen enkele reden zag om de overeenkomst te beëindigen. Hij verwachtte dat de OPEC zijn productie “gewoon voor zich uit zal schuiven.”
Nu Brent de 70 dollar heeft overstegen en de Trump-regering nog steeds niet heeft aangegeven of het de sanctievrijstellingen na 4 mei al dan niet zal verlengen, sturen de OPEC en Rusland een ander bericht. Op 8 april zei Al Falih dat het nu nog te vroeg is om te weten of de productieverminderingen moeten worden verlengd. “Ik denk dat mei de sleutel zal zijn,” zei hij. Dat impliceert dat het voor OPEC belangrijk is wat Trump over de Iran-sancties zal besluiten, alvorens het kartel verdere beslissingen neemt over productiebeperking.
Rusland is duidelijk niet geïnteresseerd om de olieproductie nog langer in te perken, vooral als andere factoren de prijzen van Brentolie op of dicht bij $70 per vat houden.
Kirill Dmitriev, hoofd van het Russische directe investeringsfonds en een verdediger van de productiebesnoeiing, zei onlangs dat de huidige omstandigheden wellicht geen verdere productiebeperkingen meer rechtvaardigen. Vladimir Poetin zei daarnaast dat hij de olieprijzen niet te hoog wil zien, omdat dat de Russische industriële ontwikkeling zou schaden. Hij zei dat hij zich bij het huidige prijsniveau “op zijn gemak voelt.”
Het is echter belangrijk om te benoemen dat Rusland de productie in 2019 nauwelijks heeft verminderd. Het heeft zijn doelstellingen voor productievermindering in februari en maart niet gehaald. Als grootste olieproducent ter wereld zou Rusland best wel eens een voortzetting van de productieverminderingen kunnen steunen, terwijl het zijn eigen quota’s niet kan halen. Het zou daardoor profiteren van de bezuinigingen van Saudi-Arabië en andere landen.
Uiteindelijk is het misschien aan Saoedi-Arabië om Rusland hierop aan te spreken. Of de Saoedi’s dat echt gaan doen, kunnen we nu nog niet zeggen, maar al-Falih heeft in ieder geval de deur opengezet om de productiebeperkingsovereenkomst van OPEC en OPEC+ eventueel te beëindigen.