Mark Rutte heeft vandaag de rol van secretaris-generaal van de Noord-Atlantische Verdragsorganisatie (NAVO) op zich genomen, als opvolger van de Noor Jens Stoltenberg. Deze overgang markeert de eerste verandering in de hoogste leiderschapspositie van de NAVO in tien jaar.
Rutte's benoeming komt op een cruciaal moment voor het bondgenootschap van 32 leden, dat geconfronteerd wordt met het aanhoudende conflict in Oekraïne, zorgen over Ruslands toekomstige acties en mogelijke politieke verschuivingen in de Verenigde Staten.
Rutte's ambtstermijn als Nederlandse premier, waarin hij 14 jaar diende en de langst zittende leider van Nederland werd, heeft hem aanzienlijke ervaring opgeleverd in coalitievorming en bestuur. Zijn nieuwe verantwoordelijkheden bij de NAVO zullen het handhaven van eenheid onder de lidstaten omvatten om de veiligheid van bijna 1 miljard mensen te waarborgen.
Het bondgenootschap heeft momenteel te maken met verschillende uitdagingen, waaronder de mogelijkheid dat voormalig Amerikaans president Donald Trump, bekend om zijn NAVO-sceptische standpunten, terugkeert naar het Witte Huis, evenals eisen van Oost-Europese bondgenoten voor meer bescherming tegen Rusland. Daarnaast zijn er oproepen van Oekraïne, geen lid, voor meer militaire steun.
NAVO-functionarissen en diplomaten hebben de verwachting uitgesproken dat Rutte de prioriteiten van Stoltenberg zal voortzetten, waaronder het mobiliseren van steun voor Kiev, het aanmoedigen van NAVO-landen om hun defensie-uitgaven te verhogen en het betrokken houden van de VS bij Europese veiligheidskwesties.
Rutte staat bekend om zijn gedreven leiderschapsstijl en zijn vermogen om ferme boodschappen met hoffelijkheid over te brengen. Zijn hands-on benadering van leiderschap zou een nieuwe dynamiek kunnen brengen in de hiërarchische structuur van de NAVO.
Oost-Europese NAVO-leden dringen aan op meer troepen en geavanceerde defensiesystemen zoals luchtafweer, bovenop de huidige inzet van ongeveer 10.000 troepen in de regio sinds Ruslands grootschalige invasie van Oekraïne. Het bondgenootschap werkt op basis van consensus, en de invloed van de secretaris-generaal hangt af van het voorstellen van beleid dat de lidstaten kunnen steunen.
Rutte's benadering van fiscaal beleid zal mogelijk ook aanpassing behoeven. Hij heeft eerder een sterke voorkeur getoond voor fiscale soberheid, een standpunt dat mogelijk niet strookt met de behoeften van de NAVO.
Tijdens een Europese Unie-top op 15.06.2024 verzetten Rutte en de Duitse bondskanselier Olaf Scholz zich tegen gezamenlijke leningen voor defensie-uitgaven, een standpunt dat door andere leiders werd betwist in het licht van zijn aanstaande NAVO-rol.
De NAVO schat dat 23 van haar leden dit jaar zullen voldoen aan de doelstelling van de organisatie om 2% van het BBP aan defensie te besteden, waarbij Nederland deze tien jaar oude doelstelling pas onlangs heeft bereikt. Sommige NAVO-functionarissen pleiten voor een nog verdere verhoging van de defensie-uitgaven om de uitgebreide herziening van de defensiestrategie van het bondgenootschap te ondersteunen.
Als secretaris-generaal zal Rutte's uitdaging zijn om de lidstaten te overtuigen sneller te investeren in hun defensiecapaciteiten, die essentieel zijn voor het versterken van de militaire en politieke eenheid van het bondgenootschap in het licht van de huidige mondiale veiligheidsuitdagingen.
Reuters heeft bijgedragen aan dit artikel.
Dit artikel is vertaald met behulp van kunstmatige intelligentie. Raadpleeg voor meer informatie onze gebruiksvoorwaarden.