Fondsvermogen beleggingsinstellingen neemt toe door gestegen aandelenkoersen

In 2010 is het fondsvermogen van de in Nederland gevestigde beleggingsinstellingen met ruim EUR 49 miljard toegenomen tot EUR 441 miljard. Dit kwam vooral door koerswinsten op beleggingen. De netto-inleg was gering en kan worden toegeschreven aan overhevelingen door institutionele beleggers.

Stijging fondsvermogen

De groei van het fondsvermogen van de Nederlandse beleggingsfondsen werd in 2010 vooral bepaald door koerswinsten op beleggingen (EUR 33 miljard). Vooral het rendement op beleggingen in aandelen droeg positief bij aan de toename van het fondsvermogen (EUR 29 miljard). De netto-inleg was slechts EUR 1,4 miljard. Per ultimo 2010 bestaat het grootste deel van de Nederlandse beleggingsfondsen uit aandelenfondsen (41%) en obligatiefondsen (40%). De overige fondscategorieën, zoals gemengde fondsen en hedgefondsen, maken gezamenlijk minder dan 20% van het fondsvermogen uit (zie grafiek 1).



Geringe netto-inleg

In 2010 bedroeg de netto-inleg EUR 1,4 miljard. De netto-inleg werd (opwaarts) vertekend door zogeheten overhevelingen. Institutionele beleggers hevelden namelijk direct op de balans aangehouden beleggingen ter waarde van EUR 13,3 miljard over naar beleggingsfondsen. Het gaat hierbij om overhevelingen naar fondsen voor gemene rekening (fgr’s) die door pensioenfondsen zelf zijn opgericht. In deze fgr’s kunnen ook andere institutionele beleggers participeren. In 2009 legden pensioenfondsen nog een bedrag in van EUR 174 miljard. 

In 2010 werd na correctie voor deze overhevelingen per saldo voor EUR 11,9 miljard aan de beleggingsfondsen onttrokken. Vooral bij aandelenfondsen was sprake van een significante netto-uitstroom (EUR 15,6 miljard). Ook obligatiefondsen registreerden een netto-uitstroom (EUR 3,5 miljard). De overige fondscategorieën zoals gemengde fondsen (EUR 0,3 miljard), hedgefondsen (EUR 0,7 miljard) en vastgoedfondsen (EUR 1,3 miljard) noteerden een geringe positieve netto-inleg. De categorie overige fondsen registreerde daarentegen een substantiële netto-inleg van EUR 4,9 miljard in met name grondstoffondsen en fondsen die zich richten op alternatieve beleggingen (zie voor een toelichting op de achtergronden van alternatieve beleggingen box 1). 
Grote koerswinst op beleggingen.

Koerswinst op beleggingen was de belangrijkste factor achter de toename van het fondsvermogen. Op beleggingen in aandelen werd een rendement van 17,6% behaald. De beleggers in aandelenfondsen haalden een rendement van 16,9%, vergelijkbaar met de koersstijging van de MSCI World index gemeten in euro’s (17,2%). De depreciatie van de euro speelde een belangrijke rol met betrekking tot het aandelenrendement in 2010. Gemeten in dollars steeg de Amerikaanse S&P 500 index in 2010 met 12,8%, omgerekend naar euro’s bedroeg de stijging 21,6%. De Japanse Topix index daalde 1,0%, maar door de forse appreciatie van de Japanse Yen vis-à-vis de euro kwam het rendement gemeten in euro’s toch uit op 21,4%. De AEX-index steeg in deze periode slechts met 5,7%. Vooral in de tweede jaarhelft van 2010 profiteerden aandelen van de positieve marktverwachtingen met betrekking tot het economisch herstel. 

Op beleggingen in obligaties werd in 2010 een bescheiden koerswinst (exclusief dividend) geboekt (1,1%). Bedrijfsobligaties haalden een positief rendement (2,3%), terwijl op staatsobligaties een licht verlies werd geleden (0,4%). Het positieve rendement van obligaties in de eerste helft van 2010 werd nagenoeg teniet gedaan door verliezen in de tweede jaarhelft. Vooral in het laatste kwartaal werden er flinke verliezen geleden op staatsobligaties (4,2% kwartaal-op-kwartaal) als gevolg van de gestegen rente op langlopend overheidspapier. Het totaalrendement van obligatiefondsen (inclusief dividendopbrengsten) kwam in het afgelopen jaar uit op 4,8%. 

Vastgoedfondsen behaalden een rendement van 9,6%, terwijl de gemengde fondsen een rendement boekten van 6,9% in 2010. Hedgefondsen noteerden een totaalrendement van 16,4% gemeten in euro’s. Dit is minder dan de Dow Jones Credit Suisse Hedge Fund index (een veelgebruikte benchmark) die omgerekend in euro’s met 19,6% steeg.