De Fed verlaagt de rente
Een maand geleden verlaagde de Federal Reserve de Fed Funds Rate met 0,5 procent. De markten verwachten voor de rest van dit jaar nog twee verdere verlagingen van 0,25 procent. Ook in het volgende jaar zijn verdere renteverlagingen ingeprijsd. Na een periode van hoge rentepercentages betekent dat een duidelijke trendbreuk. De aandelenmarkt begreep de boodschap. De S&P 500 is sindsdien met ruim 4 procent gestegen. Obligatiebeleggers hebben echter hun bedenkingen.
Maar de clange rente stijgt
Want hier lijkt iets vreemds aan de hand. De rente op 10-jaars staatsleningen in de VS stond op de dag voor de aankondiging (18 september) van de centrale bank om de rente te verlagen op 3,60 procent. Nu, een maand later staat de deze rente maar liefst 60 basispunten hoger, op 4,20 procent. De rente op 30-jaars staatsleningen, de benchmark voor hypotheekrentes, liep in deze periode op van 4 naar 4,50 procent. Dat kan nooit de bedoeling van de Federal Reserve zijn geweest.
Wat is hier aan de hand?
Wat is hier aan de hand? De centrale bank had immers de bedoeling om de rente te verlagen, niet te verhogen. Het maakt eens te meer duidelijk dat een centrale bank weliswaar controle heeft over de korte rente, maar niet over de rente met langere looptijden. De markt bepaalt uiteindelijk de hoogte van deze rente. Een voor de hand liggende reden zou de economie kunnen zijn. Die staat er sterker voor dan werd aangenomen. Een ijzersterk arbeidsmarktrapport en meevallende detailhandelsverkopen duidden op een veerkrachtige Amerikaanse economie. De Federal Reserve is wellicht iets te voorbarig geweest met zijn verlaging van maar liefst 50 basispunten en zou mogelijk wat terughoudender kunnen worden in zijn aanstaande meetings.
De inflatie is nog niet verlagen
Een andere reden zou kunnen zijn dat beleggers bezorgd zijn over de inflatie. Een rebound van de prijsstijgingen zou niet uitgesloten zijn. De CPI blijkt hardnekkiger dan gedacht. De lonen en de huren zijn hoger dan voor een stabiel prijspeil gewenst zou zijn. Hogere inflatieverwachtingen betekenen een hogere rendementseis van obligatiebeleggers. Dus een stijgende rente.
De oplopende staatsschuld
Een derde reden zou de verhouding tussen de vraag en het aanbod van staatsleningen kunnen zijn. De overheid van de VS blijft enorme bedragen lenen. De VS hebben al langer een enorme staatsschuld. De rente over deze schuld begint gestaag op te lopen. Dit begrotingsjaar bedragen de rentekosten voor het eerst in de geschiedenis meer dan 1000 miljard dollar. Dat is ruim 28 procent meer dan het jaar ervoor. De VS betalen meer aan rente dan bijvoorbeeld aan defensie (882 miljard dollar) of gezondheidszorg (874 miljard dollar). Alleen de uitgaven aan sociale zekerheid zijn nog hoger (1460 miljard dollar). De VS lenen steeds meer om de rente over hun uitstaande schulden te kunnen betalen.
De schuld zal verder oplopen
De naderende verkiezing werpt zijn schaduw vooruit. Geen van de beide presidentskandidaten heeft de intentie iets aan deze schuld te doen. De markten lijken de boodschap te hebben begrepen. De staatschuld zal verder kunnen ontsporen. En het is de vraag of de markt in staat is een nieuwe golf van obligatie-emissies te absorberen. De Federal Reserve anticipeert hier reeds op met een eerste rentestap. Maar de centrale bankiers worden met de harde werkelijkheid geconfronteerd. Ze kunnen de korte termijn rente wel beïnvloeden, maar hebben weinig greep op de lange rente.
De Fed bouwt af
Amerikaanse staatsobligaties worden gekocht door uiteenlopende beleggers. De centrale banken van bijvoorbeeld China en Japan, buitenlandse en Amerikaanse institutionele beleggers. Beleggingsfondsen en particuliere beleggers. Maar een grote koper was in tijden van nood ook de Federal Reserve zelf. Zo had de centrale bank van de VS op zeker moment 9000 miljard dollar aan obligaties op zijn balans staan. Sinds het voorjaar van 2022 is de Federal Reserve echter aan het afbouwen. Door kwantitatieve verkrapping is de balans inmiddels met 2000 miljard gekrompen.
De Fed tussen hamer en aambeeld
De Fed verruimt enerzijds door de rente te verlagen, maar verkrapt anderzijds door obligaties van de balans te laten aflopen zonder herinvestering. Dat laatste zou echter wel eens geen lang leven meer beschoren kunnen zijn. Een verder oplopende rente zou de Amerikaanse economie volledig kunnen doen ontsporen. Wanneer de Fed de markt niet in het gareel krijgt met renteverlagingen blijft uiteindelijk het ultieme paardenmiddel over: QE. Middels het opkopen van staatsobligaties zou de Fed een deconfiture van de staatsschuld kunnen vermijden. Ongeacht wie er president van de VS wordt. De arme centrale bankiers lijken tussen hamer en aambeeld te zitten.