Of het nu gaat om het bedrijf of de aandelen, Tesla is altijd een polariserende kracht geweest. Loyale gelovigen in de bedrijfsmissie van ecologisch duurzame, elektrische auto’s, zoals uitgedragen door oprichter en CEO Elon Musk, strijden al jaren tegen de ongelovigen die het bedrijf als ondeugdelijk beschouwen en de CEO als een valse profeet die een onrealistische belofte verkoopt.
Markten hebben echter de neiging om de droom te kopen. Of, nou ja, dat hadden ze. Want Tesla’s strijd om de droom waar te maken is inmiddels geëscaleerd en het gedrag van Elon Musk wordt steeds vreemder.
Tesla (NASDAQ: TSLA) zal vandaag na het sluiten van de markt zijn winstcijfers van het eerste kwartaal bekendmaken. De consensusschatting voor zijn opbrengst is $5,77 miljard, met een verlies van $0,87 per aandeel. De schattingen van Tesla-cijfers zijn echter vaak onbetrouwbaar. Musk en zijn bedrijf houden van een creatieve boekhouding om bepaalde doelstellingen in specifieke kwartalen te bereiken. Dit gebeurt vooral wanneer Musk belooft dat Tesla een voordelig kwartaal tegemoet gaat. Voor een realistisch beeld van de daadwerkelijke situatie van het bedrijf zijn de productie- en leveringsaantallen veel belangrijker dan zijn inkomensverklaring.
Kernmissie nog te bereiken
Een utopische toekomst, aangedreven door duurzame energie en elektrische auto's, is altijd al een belangrijk onderdeel geweest van Tesla's kernveld. En het is de kracht van Musk als visionair om investeerders te overtuigen van deze mooie, zo niet onwaarschijnlijke droom die onder zijn leiding werkelijkheid zou kunnen worden. Dertien jaar geleden, in augustus 2006, onthulde Musk zijn masterplan:
"Bouw een sportwagen. Gebruik dat geld om een betaalbare auto te bouwen. Gebruik dat geld om een nog betaalbaardere auto te bouwen.”
Maar de harde feiten? Het kostte Tesla 10 jaar om zelfs maar te beginnen met het vormgeven van Musks plan. Het bedrijf produceerde uiteindelijk een paar auto's die voor 80-120K dollar verkocht werden, voordat het in maart 2016 de Model 3 voor 35.000 dollar introduceerde.
Naar verluid waren 500.000 mensen bereid om een aanbetaling van $1.000 te doen om een plaats op de wachtlijst voor de Model 3 te bemachtigen. Daarmee haalde Tesla dus 500 miljoen dollar op.
Maar wat blijkt: Tesla is nog steeds niet in staat om zijn productiedoelen te halen. Het heeft tot nu toe slechts 218.000 auto's geleverd.
In 2017 zei Musk dat het bedrijf in een 'productie-hel' was terechtgekomen, en dat is nu nog steeds het geval. De leveringen blijven achter bij de schattingen van zowel Wall Street als Tesla zelf. In het eerste kwartaal van 2019 leverde de autofabrikant 63.000 voertuigen, 27.000 minder dan in het laatste kwartaal van 2018. Tesla gaf voor deze misser de schuld aan uitdagingen rond de levering van auto's aan Europa en China.
Tesla begrijpt wel degelijk dat het in een moeilijke situatie verkeert. Het is een opgeblazen en log bedrijf met een schuldenlast. Het heeft 33,7 miljard dollar aan contractuele verplichtingen op zijn balans, waaronder 2,5 miljard dollar aan schulden die in 2019 moeten worden terugbetaald, en nog eens 2,5 miljard dollar die in 2020 moeten worden terugbetaald. In de loop van de afgelopen maanden heeft het bedrijf personeel ontslagen, overwogen om winkels te sluiten en de prijzen verlaagd om ze na slechts drie weken weer te verhogen.
Daarnaast verloor Tesla op 1 januari het voordeel van een federaal belastingkrediet op EV-voertuigen, omdat het volgens de Amerikaanse belastingdienst meer dan 200.000 auto’s verkocht. Dit verhoogt effectief de prijs per auto voor klanten zonder het bedrijf zelf meer geld op te leveren.
Zowel vanuit financieel als productieperspectief heeft Tesla een reeks uitdagingen te overwinnen. Aangezien Tesla een onrendabele onderneming blijft, zal het zeer waarschijnlijk in het komende jaar aan externe financiering moeten komen.
En er zijn nog meer problemen voor de reeds in moeilijkheden verkerende producent: sinds begin 2019 zijn de aandelen met 17,8% gedaald, vergeleken met een winst van 16,5% voor de S&P 500 in dezelfde periode.
Natuurlijk is het aandeel Tesla, dat gisteren sloot op $263,90 – maar liefst 31,8% verwijderd van zijn 52-weeks hoogtepunt – altijd vluchtiger geweest dan de andere. Maar om in slechts vier maanden een achterstand van 34% op te lopen tussen zijn prestaties en die van de S&P, dat is simpelweg verbijsterend. Om dit hiaat te dichten, heeft Musk nogmaals zijn bekende methode toegepast om de aandelen nieuw leven in te blazen: het verkopen van nog grotere dromen.
Grotere beloften, meer ruis
De nieuwste belofte is een vloot van Tesla-taxi’s op aanvraag, die zichzelf zullen aandrijven. Twee weken geleden beweerde Musk dat Tesla 'iedereen ver voor is' als het gaat om autonome voertuigen. Hij ging zelfs zo ver dat hij voorspelde dat Tesla’s volledig zelf zullen rijden vóór 'uiterlijk volgend jaar.’ Afgelopen maandag organiseerde Tesla een presentatie voor analisten en investeerders over de mogelijkheden en plannen van dit 'robotaxi'-netwerk in 2020.
Zou Tesla 50 miljard dollar waard zijn als het de eerste en enige fabrikant was die binnenkort zelfrijdende auto's kon leveren? Absoluut.
Maar wordt het die fabrikant? Waarschijnlijk niet.
Meer dan 60 bedrijven, waaronder Waymo van Google (NASDAQ:GOOGL), Renault (PA:RENA) en Nissan (OTC:NSANY), werken aan de mogelijkheden voor autonoom rijden. Hoewel Waymo in 2016 met succes een blinde man achter het stuur van een van zijn autonome auto's zette, zijn Waymo's volledig zelfrijdende auto's nog lang niet commercieel beschikbaar. En dat maakt ons scepticisme nog groter, want in 2015 beloofde de CEO al dat hij binnen twee jaar zelfrijdende auto's zou aanbieden.
Het moet inmiddels duidelijk zijn dat de uitspraken van Musk met uiterste voorzichtigheid moeten worden bekeken. Ze zijn bedoeld als afleiding, om stof te doen opwaaien en ruis te creëren, zodat de aandacht van investeerders niet langer volledig gericht is op de tegenvallende prestaties van het bedrijf. Geloven in Musk is altijd cruciaal geweest voor de identiteit van een Tesla-investeerder op de lange termijn.
Dat de presentatie van maandag slechts twee dagen voor de kwartaalresultaten van Tesla plaatsvond, was geen foutje in de planning. Musk weet donders goed dat grote beloften de waardering van Tesla altijd opvoeren. Het is echter ook zo dat, hoe meer beloften hij breekt, hoe dichter hij Tesla naar een breekpunt leidt. En gezien de manier waarop de markt Tesla de afgelopen vier maanden heeft behandeld, zou Musk heel voorzichtig moeten zijn.