Geschreven in het Engels voor Investing.com op 15.08.2018
Zoals bijna iedereen nu wel weet, verkeert de Turkse lira in zwaar weer. Op maandag kwam de koers tot boven de 7 lira per dollar, voordat hij enigszins herstelde. Als de Turkse valutacrisis voortduurt, kan dit verstrekkende gevolgen hebben voor de oliemarkt, met name wanneer de Amerikaanse sancties tegen de Iraanse olie-industrie in november van kracht worden.
Turkije is een belangrijke importeur van Iraanse olie en gas. In het eerste kwartaal van 2018 kwam meer dan de helft van de Turkse invoer van ruwe olie en afgeleide producten uit Iran. Turkije heeft ook een aardgascontract met Iran dat loopt tot 2026. Iran levert Turkije ongeveer 9,5 miljard kubieke meter aardgas, waarvan Turkije afhankelijk is voor de productie van elektriciteit.
Als de Turkse lira in waarde daalt, wordt het voor Turkije moeilijker om wereldwijd grondstoffen in te kopen, inclusief olie en gas. Turkije produceert niet veel eigen olie en gas, maar is een belangrijke afnemer van deze hulpbronnen. De dalende koers van de lira maakt dat Turkije wanhopig op zoek is naar goedkope olie en gas, om de ongunstige wisselkoers te omzeilen. Tegelijkertijd is Iran wanhopig om zijn olie en gas te verkopen tegen iedere valuta die het kan gebruiken.
Hoewel de Amerikaanse sancties op de Iraanse olie- en gasindustrie pas in november in werking treden, verliest Iran nu al klanten. Het land verkeert in een moeilijke situatie - de regering heeft het geld van de olie-export hard nodig, maar de sancties verhinderen dat klanten zaken doen in US dollars, de gebruikelijke valuta in de olie- en gashandel. Andere valuta zoals de euro liggen ook buiten het bereik van Iran, omdat Europese banken geen secundaire sancties van de VS willen riskeren. Iran kan andere vreemde valuta, zoals de Chinese yuan, accepteren in ruil voor zijn olie, maar de yuan helpt de Iraanse regering maar weinig haar rekeningen te betalen, behalve dan aan Chinese aannemers.
Turkije is echter een buurland van Iran. De twee landen delen een grens in het noordwesten van Iran en het zuidoosten van Turkije. Dat gebied wordt grotendeels bewoond door Koerden - een etnische bevolkingsgroep die in verschillende landen in de regio woont, waaronder Turkije, Iran, Syrië en Irak. De sterk dalende waarde van de lira maakt Iraanse olie en gas nog aantrekkelijker voor Turkije, terwijl Turkije een aantrekkelijke klant is voor Iran.
Iran zou liras kunnen accepteren voor zijn olie en gas en die valuta gebruiken in het Turks-Iraanse grensgebied. Het is niet ongebruikelijk dat grensgemeenschappen meerdere valuta gebruiken. De Canadese dollar wordt bijvoorbeeld gemengd gebruikt met de Amerikaanse dollar in het noorden van New England. Ook zijn er verscheidene Midden-Amerikaanse en Caribische landen waar Amerikaanse dollars worden geaccepteerd.
Daarbij geeft de Turkse regering actief blijk van haar onafhankelijkheid van Amerikaanse invloed, door het vasthouden van een Amerikaanse predikant en het innemen van politieke standpunten die Washington uitdagen. De Verenigde Staten hebben gereageerd met sancties en de Turkse president Erdogan riep daarop Turkse burgers op om Amerikaanse producten zoals de iPhone (NASDAQ:AAPL) te boycotten. Het zou geen onredelijke stap zijn voor Turkse raffinaderijen en nutsbedrijven om de Amerikaanse sancties tegen Iran actief te trotseren door hun aankopen van Iraans olie en gas te vergroten.
Terwijl handelaren anticiperen op de vraag hoeveel Iraanse olie van de markt gaat verdwijnen door de sancties en in welke mate dat de olieprijs op kan stuwen, is Turkije een belangrijk land om in het oog te houden. In plaats van de invoer uit Iran te verminderen, zou Turkije de invoer vanuit het buurland op kunnen schroeven en in Turkse liras betalen. Dat betekent dat minder Iraanse olie dan verwacht in november en de maanden daarna van de markt zal gaan.