Ik kreeg deze week het commentaar van een lezer dat beleggen en het willen leven van je geld in wezen een heel asociale bezigheid en streven is. Ik begrijp de opstelling maar ik ben het er totaal niet mee eens en wil proberen mijn redenen hieronder uit de doeken te doen.
In mijn ogen is het niet het ultieme doel van het menszijn om zelf keihard voor alles te moeten werken. Niet voor niets zijn we eerst met ossen en paarden gaan werken en daarna met machines. Alles om efficiënter te werken. Ik denk dat we dat moeten blijven doortrekken, maar dan met een nieuw doel. De wereld is namelijk rijk genoeg om iedereen een prettig leven te garanderen. Tenminste, zolang we maar niet met te veel mensen gaan zijn en als we bereid zijn de totale rijkdom eerlijk te gaan verdelen.
Grenzen aan de competitie?
Iedere miljardair is een product van een doorgeslagen streven naar veel persoonlijk vermogen. Er is dus wel een grens aan hoe rijk iemand zou moeten kunnen en willen worden. Het nadeel van de competitie in onze huidige samenleving is het feit dat er dan één winnaar gaat komen. Eén winnaar tegenover een heleboel verliezers. Er is maar in één stad feest als de kampioen uiteindelijk bekend is. Er is maar één bedrijf die veruit de grootste gaat zijn als de rest als concurrent is uitgeschakeld.
Waar we dus over moeten nadenken, is hoe we de overduidelijke voordelen van competitie kunnen combineren met de voordelen van een eerlijke verdeling van de rijkdom. Dat betekent niet dat je niet hoeft te werken. Ik zeg alleen dat we allemaal veel prettiger kunnen bestaan door het kapitaal beter te verdelen en veel meer te leven van ons kapitaal en minder van het directe resultaat van ons persoonlijke werk.
Een geldmachine als Google (NASDAQ:GOOGL) zou miljoenen mensen in staat kunnen stellen om hooguit dertig uur per week te werken en goed rond te kunnen komen. Wat het echter doet, is enkele duizenden aandeelhouders en enkele honderden medewerkers schatrijk maken. Ondertussen maken ze met belastingdeals concurrentie onmogelijk. In dit alles zit de weeffout die de maatschappij nu kapot maakt.
Met de verdergaande robotisering valt veel mensenwerk weg, maar wie gaat de werklozen betalen? Niet de eigenaar van de robots. Die verplaatst die dingen naar plekken waar er geen belasting over geheven wordt, zodat hij er miljardair mee kan worden.
Macht van de multinational
Daarom ben ik voorstander van kleinere bedrijven die economisch niet zo heel machtig zijn. De huidige macht van Alibaba (NYSE:BABA), Amazon (NASDAQ:AMZN), Google, Facebook (NASDAQ:FB), RDS (AS:RDSa), Walmart (NYSE:WMT) etc. is enorm. Hun invloed is zo groot dat ze zelfs de machtigste landen in de wereld kunnen dwingen tot belastingverdragen. Ze dragen zo niet bij tot de betere en eerlijkere samenleving. Met hun belastingdeals maken ze het de concurrentie nog moeilijker en uiteindelijk verliest iedereen.
Des te beter ieder individu in staat is om zijn of haar geld, aandelen en kapitaal voor zich te laten werken, des te beter zal die samenleving functioneren. Het is ook voor de bedrijven van groot belang, want op het moment dat de consumenten de producten niet meer kunnen kopen omdat ze het geld niet meer hebben, vallen de bedrijven zelf ook om. Die eerlijke herverdeling van kapitaal is dus ook voor hun eigen lange termijn overleven van levensbelang. Het streven moet zijn dat we op lange termijn ook kunnen overleven als we zelf geen ‘werk’ meer doen omdat robots bijna alles over hebben genomen.
Het resultaat van onze eerdere inspanningen moet daarvoor dividend opleveren in de vorm van een gestaag inkomen dat iedereen blijft ontvangen. Daarom ben ik ook een groot voorstander van lokale energieopwekking vanuit een coöperatie. Iedere deelnemer krijgt op die manier een stukje passief inkomen vanuit lokaal gewonnen energie. En dat is ook de reden dat ik een groot voorstander geworden ben van het basisinkomen. Iedereen een inkomen op een menswaardig niveau, en wil je meer, dan moet je daar inspanning voor verrichten.
De huidige samenleving is niet op de goede weg. Er zijn echter wel signalen dat steeds meer mensen begrijpen waar het nu fout dreigt te gaan.