De president van de Europese Centrale Bank (ECB), Mario Draghi, zei op zijn {{eck-396|persconferentie}} na de bestuursvergadering op donderdag niet veel meer dan: "vertrouw mij." Hij probeerde een deel van de economische spanningen in Europa weg te nemen door zijn persoonlijke vertrouwen uit te spreken dat er redelijke oplossingen zouden komen voor de Italiaanse begrotingscrisis en zelfs voor de patstelling van Brexit.
Draghi, de voormalige bestuurder van Banca d'Italia en misschien wel de toekomstige president van Italië, zei het volgende over het begrotingsconflict van Rome met Brussel:
"Ik ben persoonlijk - en dat is een persoonlijke perceptie, dus neem het voor wat het waard is - ik ben ervan overtuigd dat er een akkoord zal worden gevonden."
Toen een journalist hem vroeg of het standpunt van de EC over Italië als contraproductief kan worden gezien, vooral met de Europese verkiezingen op komst in het komende jaar, gaf de ECB-president wellicht iets prijs van zijn sympathieën. "Ik denk dat je heel goede en serieuze vragen stelt," zei hij. Tegelijkertijd gaf hij echter aan dat hij niet de aangesproken persoon was: "Ik denk dat je ze aan de commissarissen moet stellen."
De bereidheid van Draghi om mogelijk, zij het subtiel, zijn persoonlijke opvattingen te delen, kwam abrupt tot stilstand toen hem werd gevraagd of hij sympathie had voor het standpunt van Rome dat hun begrotingstekort binnen de 3%-grens van het stabiliteitspact ligt, ook al wil de Europese Commissie dat het lager is om de schuld van het land te verminderen.
"De vraag of ik sympathie heb voor dit of dat..., ik weet niet wat ik daarmee moet doen. We hebben de commissie; de commissie is de ultieme hoedster van het stabiliteits- en groeipact, en niet de ECB."
Nu de deadline voor Brexit nadert zonder overgangsovereenkomst, komen verschillende zorgen over handel en overdracht naar voren. Draghi, die ook de voormalige voorzitter van de Financial Stability Board van de ECB is, zei over Brexit:
"Over het algemeen heb ik er nog steeds alle vertrouwen in dat er een goede verstandige oplossing zal worden gevonden waar de risico's van financiële stabiliteit tot een minimum worden beperkt."
Desalniettemin voegde hij eraan toe dat, als de deadline dichterbij komt zonder akkoord, de particuliere sector ervan uit moet gaan dat er een harde Brexit zal zijn. Men zal zich dan daarop moeten voorbereiden.
"Ik zou het niet noodzakelijkerwijs [een] groot financieel stabiliteitsrisico noemen, maar er kan zeker financieel onbehagen komen in markten en tussenpersonen, CCP's [centrale tegenpartijen] en hun aangesloten banken, en ga zo maar door."
Afbouwen, maar met een accommoderende houding
Met betrekking tot het monetair beleid zelf had Draghi een zeer duidelijke boodschap. De ECB zal doorgaan met haar plan om de aankoop van activa tegen het einde van het jaar geleidelijk af te bouwen, maar eveneens een accommoderende houding aanhouden door het huidige investeringsniveau te handhaven. De Raad zal ook vasthouden aan zijn plan om tot het einde van de volgende zomer geen renteverhoging te overwegen.
De raad merkte op dat de economische groei wat zwakker was, maar was van mening dat het grootste deel daarvan te wijten zou kunnen zijn aan eenmalige situaties zoals de vertraging in de Duitse auto-industrie als gevolg van vertragingen in de implementatie van nieuwe emissiecertificatieprocedures. Om dit standpunt te benadrukken, herhaalde Draghi een verklaring van zijn inleidende opmerkingen in antwoord op een vraag over de maatregelen om de {{eck-68|inflatie}} dicht bij de 2 procent-doelstelling te brengen te midden van toenemende geopolitieke risico's. Hij zei opnieuw:
"Deze steun zal tot het einde van het jaar worden verleend door de netto-aankopen van activa, door de aanzienlijke voorraad verworven activa en de daarmee samenhangende herbeleggingen, en door onze verbeterde toekomstgerichte routeplanning voor de belangrijkste rentetarieven van de ECB."
Nu de situatie met Italië is verslechterd en de koersen van obligaties het kapitaal van banken hebben aangetast, merkt Draghi op dat de ECB over het instrument van rechtstreekse monetaire aankopen (OMT) beschikt, een faciliteit voor de aankoop van obligaties van een specifiek land onder bepaalde voorwaarden. Dit instrument werd tijdens de euroschuldencrisis van 2012 ingevoerd maar is nog nooit gebruikt. Het bestaan op zich van de OMT's is tot nu toe voldoende geweest om te voorkomen dat de spreads te breed werden.
Toen hem ernaar werd gevraagd, zei hij dat de raad niet eens heeft gesproken over de aanstaande herziening van de zogenaamde kapitaalverdeelsleutel. Deze is bepalend voor de kapitaaldeelname van de leden van de eurozone in de ECB en het aandeel staatsobligaties dat de centrale bank kan kopen in haar programma voor de aankoop van activa. De herziening zal waarschijnlijk het aandeel van Duitsland verhogen en dat van Italië verminderen, maar Draghi zei dat de centrale bank geen reden zou hebben om de kapitaalverdeelsleutel op te geven als maatregel voor de aankoop van activa.
Analisten concludeerden dat het onwaarschijnlijk is dat de ECB de kwantitatieve versoepeling zal hervatten, zelfs als de economische omstandigheden verslechteren. OMT is beschikbaar als instrument voor specifieke landen en kan indien nodig de renteverhoging uitstellen.
De voorzichtige teneur van Draghi's opmerkingen leidde tot lagere rendementen in Europese obligaties en enige zwakte in de euro.
In de tussentijd heeft het rapport van het hoger dan verwachte Amerikaanse VS bbp in het derde kwartaal de rendementen van de schatkistpapieren opgedreven. Analisten zeiden dat de euro op de middellange termijn onder druk zal blijven staan omdat het renteverschil met de VS groter wordt.