Oorlog in het Midden Oosten
Een jaar geleden kreeg Israël de grootste invasie van het land in 50 jaar te verduren. Het luidde een langdurige grondoorlog in de Gazastrook in. Inmiddels heeft het conflict zich uitgebreid naar het zuiden van Libanon. In reactie op de uitschakeling van de top van Hezbollah zette Iran een raketaanval in op Israëlische doelen. De eerste berichten stuwden de olieprijs op en deden de beurzen dalen. De spanning is nog niet voorbij, want Israël dreigt Iran met nieuwe tegenaanvallen.
Veel geweld, de beurzen blijven rustig
De wereld is de laatste jaren getuige van een ongekende uitbarsting van geweld. Oekraïne, Gaza, Libanon, conflicten die bijdragen aan oplopende spanningen. Oorlogen en conflicten die voor onrust zorgen op de financiële markten. Hoewel het grootschalige menselijk leed geenszins genegeerd mag worden, moeten beleggers inschatten wat de gevolgen voor de markten zijn. Markten die doorgaans niet reageren op een manier die men op het eerste gezicht zou verwachten.
Oorlogen zijn niet slecht voor de beurs
Na zo’n negatieve gebeurtenis krijgt het doemdenken al snel de overhand. Natuurlijk zijn er veel nare effecten die beleggers moeilijk kunnen ontgaan. Merkwaardig genoeg blijkt echter uit de geschiedenis dat oorlogen helemaal niet zo slecht voor de beurs uit hoeven te pakken. Bedrijven, consumenten en overheden beschikken namelijk over een opmerkelijk aanpassingsvermogen. Onder hoge druk blijken mensen tot veel in staat als het gaat om inspelen op veranderende omstandigheden.
Beleggen in oorlogstijd
Beleggen in oorlogstijd? Tijdens de Eerste Wereldoorlog steeg de Dow Jones-index tussen 1914 en 1918 met ruim 43 procent. Een rendement van gemiddeld 8,7 procent per jaar. In september 1939 viel het Duitse leger Polen binnen. Het was de start van de Tweede Wereldoorlog. De reactie op de beurs? De Dow Jones-index steeg met bijna 10 procent op één dag. Beurzen blijken volkomen harteloos en bij tijd en wijle zelfs volledig pervers. Toen in 1945 het bloedigste militaire conflict uit de moderne geschiedenis beëindigd was bleek de Dow Jones-index gedurende deze periode met ruim 50 procent te zijn opgelopen. Een rendement van gemiddeld 7 procent per jaar.
De hoge olieprijs bleef uit
En Oekraïne dan? Na de invasie van het Russische leger zakten de beurzen inderdaad. De AEX-index bijvoorbeeld met 5,5 procent. Een maand later stond de index echter 1,5 procent hoger dan op de dag voor de invasie. De aanval van Hamas op Israël een jaar geleden? De dag er voor ging een vat Brent-olie voor 84 dollar van de hand. Vandaag, een jaar van serieuze strijd in het Midden Oosten verder, wordt er voor een vat 74 dollar neergeteld. Toenemende spanning in het Midden Oosten zou toch tot een hogere olieprijs moeten leiden? Niet dus.
Aandelenmarkt niet onder de indruk
Ook de aandelenkoersen lijken nauwelijks onder de indruk. Weliswaar maakten de markten dinsdag wereldwijd en kleine duik en vluchtten beleggers naar veilige havens als goud en de dollar, nadat de dreiging van een Iraanse raketaanval concreet was geworden. Maar de markten lijken het daarbij te laten. Het weer opgeleefde optimisme in China en de wereldwijd verruimende centrale banken lijken van meer invloed.
Rendement tijdens oorlogen zelfs hoger
Tijdens oorlogen blijkt het rendement op aandelen zelfs hoger dan het historisch gemiddelde. Hoger ook dan het rendement op gekende veilige vluchthavens als goud en obligaties. Hoe komt dat? Niet zozeer de oorlog zelf, maar de onzekerheid die eraan voorafgaat zorgt voor koersdalingen. De oplopende kans dat er een oorlog uitbreekt zorgt voor dalende koersen. Op het moment dat de langverwachte oorlog begint verdwijnt de onzekerheid en beginnen de koersen te stijgen. Onderzoek wijst uit dat de volatiliteit op de beurzen tijdens oorlogen lager is dan gemiddeld. Spaarders zijn vaak geneigd om toch nog even af te wachten met beleggen in tijden van onzekerheid. Gevoelsmatig lijkt dat een goed idee, maar het heeft meestal een averechts effect. Beurzen verwerken nieuws razendsnel in de koersen. Zodra de lucht is opgeklaard staan de beurzen al weer fors hoger en is de kans voorbij.
Geografische afstand
Niet onbelangrijk is echter wel de mate van geografische afstand van de conflicthaard. Zo hebben de VS in de moderne historie geen conflict gekend op eigen grondgebied. Dat maakte het eenvoudiger er rationeel op te reageren. Dichter bij de conflicthaard liggen zwaardere correcties op de loer. Hoewel ook dan uiteindelijk wel een herstel volgt. Zo verloor de TA 35-index - de belangrijkste graadmeter van de beurs van Israël – de maand na de aanslag 11 procent. Twee maanden later was de index echter weer terug op het niveau van voor de aanslag.
Bulderende kanonnen
Niet slechts rekening houden met alles wat er verkeerd kan gaan, maar ook oog hebben voor het aanpassingsvermogen van bedrijven, consumenten en overheden. Zo kunnen beleggers een strategie opstellen die overeind blijft bij diverse uitkomsten. Cash blijkt op lange termijn een slechte belegging die alleen maar in waarde daalt. Tijdens een oorlog versnelt dat proces alleen maar. Beleggers zijn beter af met productieve activa zoals aandelen. Volgens een oude beurswijsheid moet je kopen zodra de kanonnen beginnen te bulderen.