Afgelopen maandag heeft de Amerikaanse overheid, in de strijd om de marktdominantie van de Big Tech bedrijven te breken, eindelijk een slag thuisgehaald. Volgens rechter Amit Mehta heeft Alphabet (NASDAQ:GOOGL) namelijk de antitrustwetgeving geschonden. Middels illegale praktijken heeft het een monopolie gecreëerd voor Google, de zoekmachine van het conglomeraat. Het gaat hierbij om de grootste anti-monopoliestrijd in de Verenigde Staten in decennia.
Die illegale praktijken bestaan uit het betalen van miljarden dollars aan fabrikanten van smartphones (denk aan Apple (NASDAQ:AAPL) en Samsung (LON:0593xq)) en ontwikkelaars van webbrowsers (zoals Firefox van Mozilla) om als standaardzoekmachine geïnstalleerd te worden. En dat heeft zich goed uitbetaald. Met wereldwijd naar schatting 8,5 miljard zoekopdrachten per dag heeft Google een marktaandeel van 89,2 procent voor algemene zoekopdrachten verworven. Op mobiele apparaten loopt dit zelfs op tot 94,9 procent. Deze marktdominantie is volgens de rechter het ultieme bewijs van het monopolie. Google maakt volgens hem misbruik van deze marktmacht door zijn adverteerders kunstmatig hoge prijzen te rekenen, die in een concurrerende omgeving nooit stand hadden kunnen houden. Uiteindelijk belanden deze kosten op het bordje van de consument. Ook hebben nieuwkomers door deze praktijken geen eerlijke kans gekregen waardoor concurrentie en innovatie onderdrukt werd. Wel erkende de rechter dat Google in het algemeen gezien wordt als de beste zoekmachine die er in de Verenigde Staten beschikbaar is.
De gevolgen van deze uitspraak zijn voor alle partijen nog onduidelijk. Niet alleen omdat Google tegen de uitspraak in beroep gaat, maar ook omdat de rechter tot op dit moment alleen nog maar geoordeeld heeft dat Google een illegaal monopolie verworven heeft. Welke maatregelen de rechter denkt te moeten nemen om de concurrentie weer toe te laten nemen, zal de komende maanden nog moeten blijken.
Een van de maatregelen zou kunnen zijn dat de rechter Google gaat verbieden nog overeenkomsten met derden te sluiten om als standaardzoekmachine geïnstalleerd te worden. Producenten van smartphones of webbrowsers zullen dan de consument direct bij ingebruikname vragen welke zoekmachine ze het liefste als standaard willen gebruiken. Zo gaat het tegenwoordig in Europa ook. Dit zou zelfs in het voordeel van Google kunnen uitpakken. In Europa heeft Google zijn marktdominantie grotendeels kunnen behouden ondanks deze maatregel en als dat in Amerika ook lukt, dan bespaart het daarmee flink wat geld uit. De gebeten hond zou dan vooral Apple worden, want die ontvangt naar schatting jaarlijks 20 miljard dollar van Google. Voor Apple is dat pure winst, want het behoeft daarvoor verder helemaal niets te doen.
Of de consument en de kleinere zoekmachinefabrikant van deze uitspraak gaan profiteren, is nog maar de vraag. De grootste winnaar in deze zou Microsoft (NASDAQ:MSFT) wel eens kunnen worden, want die heeft jarenlang te weinig in zijn zoekmachine Bing geïnvesteerd. Met behulp van AI probeert Microsoft nu een inhaalslag te maken, maar dat lijkt nog niet echt te vlotten. Een extra steuntje in de rug zou welkom zijn.
Dit neemt niet weg dat er voor Alphabet veel op het spel staat. De advertentie-inkomsten via Google Search waren vorig jaar goed voor 57 procent van de totale omzet en alle gegevens die Google daarmee verzamelt, zal het ook gebruiken voor het trainen van zijn AI-taalmodellen. Daarnaast, als Google daadwerkelijk misbruik van zijn positie heeft gemaakt en adverteerders kunstmatig hoge prijzen heeft aangerekend, liggen er in de Verenigde Staten al snel class-actions lawsuits op de loer. Maar die onzekerheid zit al in de koers van de techgigant vertaald. Alphabet wordt niet voor niets een stuk lager gewaardeerd dan bijvoorbeeld Microsoft of Amazon (NASDAQ:AMZN). Gezien het feit dat de rechtszaak en het beroep tegen de uitspraak volgens persbureau Reuters nog tot in 2026 kunnen duren, zullen de meeste beleggers er momenteel hun schouders voor ophalen. Opvallend was het echter wel dat zowel Alphabet als Apple gisteren niet van een marktherstel wisten te profiteren en licht daalden, terwijl Microsoft als mogelijke winnaar er één procent bijschreef.