‘Loyaliteit’: is dat een woord uit de vorige eeuw?

Een verveeld kijkende Bundskanselier Angela Merkel onderhield zich gisteren met haar collage's uit Spanje, Frankrijk en Italië. Terwijl de persconferentie gebruikt werd door de Franse president Hollande, zijn Spaanse collega Mariano Rajoy en de Italiaanse evenknie Mario Monti om de Duitse dame te verleiden om in het huwelijksbootje te stappen, kon niemand ontgaan hoe ongeduldig Angela Merkel eigenlijk was. Haar gedachten gingen uiteraard naar Der Mannschaft in Polen. De werkelijke match werd niet gespeeld in Rome maar in Polen, de match tussen Duitsland en Griekenland, of wel tussen Calimero en Olifant Jumbo. Twee jaar lang kregen de Grieken lezingen van de Duitsers over de moraliteit van het begrotingsbeleid en na twee jaar zijn de Grieken het helemaal zat. Zouden de Grieken in staat zijn om onder de underdog positie uit te komen en de Duitser een les te lezen in arrogantie? Was Griekenland Goliath? Nee, dat dachten we toch niet. De Duitsers hebben gewonnen en de Grieken een lesje tactiek en strategie geleerd. Gelukkig voor ons allen gebeurde dat niet vorige week toen de Grieken op het punt stonden om naar de stembus te gaan. Toen waren de Grieken nog mild gestemd door de winst op Rusland maar als je een Griek nu recht in het hart aanspreekt op zijn loyaliteit richting Europa en de hogepriester van het ‘gelijk’ Duitsland, dan is die loyaliteit waarschijnlijk niet heel erg groot.
 
Het was vrijdag de dag van de ‘loyaliteit’. De vraag van de Franse president Hollande aan het adres van de Duitse Bundskanselier Merkel ging nu juist over de beginselen van samenwerken en dat beginsel is loyaliteit. Volgens Hollande komt Europa alleen uit de crisis door gezamenlijk optrekken en het delen van de pijn. De door hem vurig bepleite Eurobonds moeten zo snel mogelijk worden ingevoerd en niet pas over tien jaar. De deelmaatstaf van de Eurobonds is het gemiddelde van alle lopende renten op staatspapieren en dat gaat uiteraard pijn doen in de landen met een lage rente en verlichting geven bij de landen met een hoge rente. Merkel stelt zich bijzonder principieel op. Eerst moet de bestuurlijke en fiscale principes van de Eurozone worden versterkt waarmee Merkel tijd koopt omdat zij aanneemt dat vroeg of laat de rente gaat dalen als de drie heren aan haar tafel zich aan de begrotingsdiscipline van de Europa houden. Zodra die rente gaat dalen, gaat ook de pijn van het middelen weg maar de keerzijde is dat uiteindelijk ook de landen met de lage rente in het fuik van de Eurocrisis worden meegezogen als zij zich niet loyaal stellen aan de andere landen. Het adagium van Hollande is ‘samen staan we sterk’. Het antwoord van Merkel is zoals we van haar gewend zijn, de hoogmoed van de macht ‘eerst moet er sprake zijn van begrotingsdiscipline’. Wij zijn niet vergeten dat nota bene Duitsland het eerste land was dat de 3% regel aan zijn laars lapte.
 
Liefde moet dus van twee kanten komen of in het geval van Europa, van vier kanten. Vier heren en slechts een dame. Wij zijn benieuwd hoe deze heren de dame het hof gaan maken want de kunst van het verleiden is de enige manier waarop de handen uiteindelijk in elkaar kunnen schuiven. Het wordt 'geven en nemen', maar wij zijn niet teleurgesteld over de minitop van afgelopen vrijdag. Welnee, er zijn prachtige bewegingen op komst. De banken wordt straks centraal aangestuurd door de ECB en er komt een investeringsfonds van 130 miljard Euro. Misschien is het bedrag nu nog klein en wordt het geld uit vreemde hoeken geperst maar na vier jaar navelstaren zijn we blij dat het woord 'investeren’ weer op de agenda staat.
 
Een verenigd Europa is ooit ontstaan vanuit de ideologie van kracht, verbinding en mondialisering. Een droom van politici om de geschiedenis van het verenigd Europa te schrijven van een generatie die de oorlog nog in het DNA had zitten. Daarin stond het woord ‘loyaliteit’ centraal maar welke betekenis heeft dat woord in de 21ste eeuw gekregen? Het is niet langer een ideologisch beginsel maar eerder een pragmatisch statement ‘wat levert het mij op als ik water bij de wijn doe?’ Dat is geen echte liefde maar daarmee staat het verenigd Europa natuurlijk niet op het schavot. De bewegingen tot een gezamenlijke monetaire unie zijn gisteren wederom gezet. Ook in een verstandshuwelijk zijn er heel veel mooie momenten te beleven.