Beleggers slaan advies Lagarde in de wind
Terwijl beleggers het advies van nieuwbakken beleggingsadviseur Christine Lagarde lijken te negeren doemt er in de VS een ander gevaar op voor de beurzen. Afgelopen week bereikte de Amerikaanse staatsschuld met een hoogte van 31.000 miljard dollar het schuldenplafond. Niets bijzonders, zullen velen wellicht denken. De wettelijk toegestane hoogte van de Amerikaanse staatsschuld werd sinds de instelling ervan door het Congres immers meer dan 90 keer verhoogd. Waarom zouden beleggers zich druk maken?
Omvangrijke staatsschuld
Misschien zouden beleggers dat deze keer beter wel kunnen doen. Om te beginnen gaat het om een fenomenaal bedrag. Per hoofd van de bevolking bedraagt de staatsschuld van de VS maar liefst 94.000 dollar. Bedenk dat wij ons in de EU voortdurend druk maken over de omvang van de Italiaanse schuld. Die bedraagt echter maar 40.000 euro per Italiaan. Dat om de Amerikaanse staatsschuld even in het juiste perspectief te plaatsen.
Een schuldenplafond
In 1917 besloot men in de VS dat de staatsschuld alleen nog met toestemming van het Congres het vastgestelde plafond mocht overschrijden. Daar de economie van de VS sindsdien enorm in omvang toenam steeg de schuld navenant. Het plafond moest in ruim een eeuw tijd dan ook regelmatig verhoogd worden. Het plafond is dus weer bereikt. Het door het volk gekozen parlement zegt hiermee feitelijk tegen de regering dat ze belastinggeld mogen uitgeven naar goeddunken en de hiervoor de benodigde leningen mogen aangaan zolang het een vastgestelde hoogte maar niet overschrijdt.
Terug in de tijd
In 2011 ging het bijna fout. Onenigheid tussen de Democratische regering-Obama en het door de Republikeinen gedomineerde Huis van Afgevaardigden joeg de staatsfinanciën keihard richting de afgrond. Pas twee dagen voordat de bodem van de schatkist echt in zicht kwam werd er overeenstemming bereikt. Rating agency Standard & Poor’s had de kredietwaardigheid van de VS afgewaardeerd van AAA naar AA+. De S & P 500-index was ruim 17 procent gedaald en de beurzen leken wereldwijd regelrecht op een crisis af te stevenen.
En de obligaties ….. stegen
Normaal dalen obligaties bij zo’n afwaardering. Deze keer echter niet. De koersen liepen op en de rente daalde. Een vlucht naar veiligheid volgde. En wat is dan veilig? Juist, Amerikaanse staatsleningen. De 10-jaars rente zakte van 3,20 naar 1,76 procent. Op de aandelenmarkt ontstond een historisch koopmoment. Een decennium van ongekende koerswinsten volgde.
Hetzelfde scenario?
De Republikeinen en de Democraten liggen dezer dagen nog meer met elkaar in de clinch dan destijds. Dreigt nu hetzelfde scenario? Dat valt te bezien. Minister van Financiën Janet Yellen stelde reeds dat de VS weliswaar niet meer kunnen lenen maar ergens tot in juni aan hun betalingsverplichtingen kunnen blijven voldoen. De staat beschikt nog over een Treasury General Account bij de centrale bank ter grootte van ruim 400 miljard dollar. Daarnaast kan er op overheidsuitgaven bezuinigd worden.
Een ongewenste situatie
Voor de Federal Reserve ontstaat zo een ongewenste situatie. Zij is immers druk doende de inflatie te bestrijden door monetair te verkrappen. De overheid doet echter juist het tegenovergestelde. Door niet langer te lenen maar wel geld te blijven uitgeven verruimt zij de geldhoeveelheid. Het beleid van de Fed wordt zodoende door de staat geneutraliseerd. Powell zal het zijn voorgangster niet in dank afnemen. Zij kan daar uiteraard ook weinig aan doen. Hoewel de Federal Reserve hard op de rem trapt blijven de liquiditeiten door de markten spoelen. Stijgende aandelen- en obligatiekoersen maken zo van de inflatiebestrijding een farce.
Zo maar een scenario
Ergens in de loop van dit jaar bereiken de partijen weer een overeenstemming over het plafond. Dat stelt de Amerikaanse overheid opnieuw in staat meer te lenen en de rente zal dan weer gaan stijgen. De markten kunnen dan verkrappen. De liquiditeiten zullen afnemen. Het is zo maar een scenario. Waar men normaal zou verwachten dat de spanningen rond het schuldenplafond de beurzen onder druk kunnen zetten zou het deze keer juist voor enige ontspanning kunnen zorgen. Wanneer er een nieuw schuldenplafond is vastgesteld worden de markten mogelijk overspoeld met nieuwe obligaties. Het is niet uitgesloten dat de Fed tegen die tijd weinig ruimte meer heeft voor de afbouw van zijn balans en weer obligaties moet gaan kopen.