De prijzen stijgen
Welke maatstaf voor inflatie men ook neemt, uit alles blijkt dat de prijzen stijgen. De 10-jaars break-even inflatieverwachting in de Verenigde Staten – gebaseerd op inflation-linked obligaties – bedraagt momenteel 2,62 procent. Zo hoog is deze verwachting sinds 2012 niet meer geweest. Grote producenten van consumptiegoederen die dezer dagen hun kwartaalcijfers rapporteren laten hetzelfde beeld zien. Unilever (AS:ULVR), Nestlé (SIX:NESN), Procter & Gamble (NYSE:PG) en ook Danone (PA:DANO) kwamen allen met dezelfde waarschuwing. Prijzen van grondstoffen stijgen op een manier die we al twee decennia niet meer hebben gezien. Om hun marges op peil te houden zullen ze hun eigen prijzen ook moeten verhogen.
Grondstoffenindex
De grafiek van de index voor grondstoffen – de Bloomberg Commodity index – vertoont een duidelijk beeld: een strakke lijn van linksonder naar rechtsboven. De index, samengesteld uit onder meer energie, industriële- en edelmetalen en landbouwgrondstoffen rendeerde dit jaar reeds met 33 procent. Sinds maart vorig jaar – op het dieptepunt van de pandemie – steeg de index met 75 procent. Afgezet tegen de aandelenindices niet bijzonder, zult u zeggen. Dat is misschien waar. Toch vormt deze prijsstijging een opvallende knik omhoog na een daling van 12 jaar die eraan voorafging. Tussen 2008 en 2020 verloor de index maar liefst driekwart van zijn waarde. En dat in een periode waarin aandelenbeurzen meerdere keren over de kop gingen.
Niet de pandemie
Deze opleving van de markt voor grondstoffen wordt vaak toegeschreven aan het onverwacht snelle economische herstel uit de pandemie. De vraag naar brandstoffen en goederen verliep nu eenmaal sneller dan het aanbod kon bijhouden. Ook de centrale banken huldigen de opvatting dat deze prijsdisrupties slechts van tijdelijke aard zijn. Toch kan gesteld worden dat – met uitzondering wellicht van de personeelstekorten – deze bottlenecks misschien wel verergerd, maar niet veroorzaakt zijn door de uitbraak van het virus.
Van Big Oil naar Big Tech
Zo maakte bijvoorbeeld de energiesector in 2008 – vlak voor de deconfiture van Lehman Brothers – nog ruim 13 procent uit van de S&P 500-index. Daarna verschoof de aandacht van beleggers steeds meer in de richting van bijvoorbeeld de technologiesector. Momenteel maakt deze laatste sector 27,5 procent uit van de index, terwijl energie nog maar goed is voor 3 procent. Dat ondanks de fors opgelopen energieprijzen en koersen van aandelen van energieproducenten.
Er is sinds de crisis van 2008 eenvoudigweg veel te weinig geïnvesteerd in mijnbouw en energiewinning. Jarenlange onderinvesteringen hebben geleid tot een aanbod dat simpelweg tekortschiet bij een plots sterk oplopende vraag. De grondstoffensector leed destijds aan overcapaciteit, bezweek bijna onder de schuldenlast en was bovendien sterk milieu-onvriendelijk. Daar kwam nog bij dat de ESG-richtlijnen meer investeringen in de sector niet echt bevorderden. Geen wonder dat beleggers Big Tech jarenlang prefereerden boven bijvoorbeeld Big Oil.
Onderinvesteringen
De economie herstelde echter wereldwijd en daarmee de vraag naar grondstoffen. Jarenlange onderinvesteringen hebben bijgedragen aan een krap aanbod. Dat is niet zomaar even verholpen. De sterk gestegen gasprijs leidt al tot meer vraag naar vervangende energie in de vorm van olie en steenkool. Duur aardgas zorgt voor duur kunstmest en stijgende voedselprijzen. Een koude winter zou tot een forse piek in de vraag naar aardgas kunnen leiden. Juist op een moment dat de schalieproductie in de Verenigde Staten, maar ook de gasproductie in Noorwegen en Nederland fors lager is.
Een nieuwe cyclus?
De energietransitie en de er mee samenhangende vraag naar allerlei benodigde grondstoffen – windmolens, zonnepanelen en kernenergie (buiten Nederland wél in opmars) worden ook ergens van gemaakt – zal de tekorten alleen maar verder doen oplopen. Goldman Sachs (NYSE:GS) sprak een jaar geleden reeds van het begin van een nieuwe opgaande cyclus in grondstoffen. De centrale banken mogen de snelle prijsval in bijvoorbeeld hout en ijzererts graag aanwenden om de tijdelijkheid van de gestegen prijzen te benadrukken. Maar misschien zitten we inmiddels al lang en breed in een nieuwe opgaande grondstoffencyclus. Cycli die normaal gesproken een jaar of tien tot twintig kunnen duren.