Wij betalen er de prijs voor en hoe!

Nu het orakel Nouriel Roubini, die vele crisissen heeft zien aankomen ook als ze overwaaide, heeft voorspeld dat Griekenland zeker de Eurozone gaat verlaten, moet het noodscenario van de Europese commissie uit de la worden gehaald. Al het overleg ten spijt; de vele regelingen; het afschrijven van miljarden schulden; noodinjecties en 18 top overleggen in 1 jaar tijd, is het niet gelukt om Griekenland binnen de EU-bord te houden. De reden? De reden ligt in het simpele feit dat de economie van Griekenland plat is. De economische groei is min 5% en het is onrealistisch aan te nemen dat buitenlandse investeerders terugkomen. Griekenland heeft hen niets maar dan ook niets te bieden. De economie is in anderhalf jaar tijd kapot gepraat. EXIT Griekenland!
 
Roubini heeft natuurlijk gelijk als hij schrijft (Fd 26 mei) dat ‘Griekenland in een vicieuze cirkel van insolvabiliteit, verdwenen concurrentiekracht, externe tekorten en een steeds dieper wordende depressie’ verkeerd. Er is geen oplossing voor dit probleem en het helpt de Grieken niet dat zij in de Euro zitten. Concurrentiekracht gaat pas weer toenemen als de Griekse valuta is gedevalueerd en dat kan natuurlijk niet zo lang zij zich in de Eurozone bevinden. Daarnaast moet er een mega investeringsplan komen maar er gebeurd niets. Niemand steekt een helpende hand uit.
 
De vraag ‘wat moeten we doen?’, wordt door Roubini beantwoord met een langzame bankrout, en een geordende exit-strategie en allemaal van dat soort dingen. Het zal allemaal wel. Eigenlijk is het interessanter om eens terug te kijken naar de laatste anderhalf jaar waarin dit proces zich heeft afgespeeld. De schuldenproblematiek van Griekenland was in eerste instantie vooral een probleem van de Grieken zelf. Jarenlang was er met de boekhoudregels gefraudeerd, waren de Olympische spelen veel te kostbaar geweest en de inkomsten veel te laag. Het Griekse belastingsysteem was zo lek als een mandje. De discussie over hulp aan de Grieken was vooral moreel ingegeven. De kinderwijsheid ‘eigenschuld dikke bult’ was een moreel erfgoed van autonome landen die zich verenigd hadden binnen de Eurozone zonder zich te realiseren dat zij samen een monetaire unie vormen. De kleinburgerlijkheid van populisten hielt een echte oplossing tegen. De hulp kwam veel te laat op gang en in het hele proces is geen enkele aandacht besteed aan het herkapitaliseren van de economie als strategie om de Grieken de winter door te helpen.
 
Het vergroten van de economische groei staat eigenlijk pas op de EU-agenda nadat de Franse premier Hollande in zijn campagne er gewaag van heeft gemaakt. De focus moet af van begrotingsdiscipline en bezuinigingen en dient zich 180% te draaien naar het stimuleren van economische groei. In ‘End This Depression Now! van Paul Krugman wordt voor de leek heel netjes uitgelegd hoe een depressie aangepakt kan worden door collectief overheidsingrijpen en een mega investeringsplan. In feite is het zo dat elke economische neergang in de afgelopen 100 jaar leidt tot de Maslov-Keynes impuls van overheden om te gaan investeren. Maar de mate waarin de overheid investeert, dient wel gelijk te staan aan grote van de depressie en daar gaat het volgens Krugman vaak fout.
 
Spanje heeft nu exact hetzelfde probleem als Griekenland. Budgetbeheer, begrotingsdiscipline en een hele hoop bezuinigingen hebben de economische groei in dezelfde startpositie gebracht als bij de Grieken. Wie is nu nog zo gek om in Spanje te investeren? Banken hebben geen liquide middelen meer, de overheid houdt zijn hand op in Europa en de grootste provincie van Spanje is bankroet en kan aan het einde van volgende maand geen betalingen meer doen.
 
Kleinburgerlijkheid is dus de reden dat deze crisis uit de hand is gelopen, is verzuurd en verhard. Wie monetair beleid vergelijkt met de huishoudportemonnee van het gemiddelde gezin, die begrijpt niets van macro-economie. Landen zijn namelijk niet te vergelijken met de inkomsten-potjes, spaarrekeningen en uitgaven van een gemiddeld gezin. De waarde van geld is namelijk voor monetaire unies heel anders bepaald dan voor een gemiddeld gezin. De waarde van geld is beïnvloedbaar binnen de Eurozone en inflatie is een knop waar aangedraaid kan worden, geld kan worden gecreëerd door cijfers in te vullen in een computersysteem en manipuleren van markten is een spel dat door monetaire beleidsmakers gespeeld kan worden. Dat alles is onvoldoende gebeurd of in veel te kleine mate.
 
Het roer moet om, maar de wake up call van Hollande is te laat. Wat terugkijkend op de afgelopen anderhalf jaar blijft hangen is het grote amateurisme waarmee de crisis is aangepakt. De kennis ontbrak niet, maar het normatieve ‘eigenschuld’ overheerste. We betalen er nu met zijn allen een veel hogere prijs voor de trage aanpak van de crisis dan eigenlijk had gehoeven en waar blijft dat investeringsplan voor de Eurozone? Wij hebben geen geduld meer!