President Donald Trump heeft zijn dwingende strijd met de Amerikaanse Federal Reserve naar een hoger plan gebracht. Deze keer heeft hij de markt echter aan zijn kant.
Trump is afgestapt van zijn eerdere beleid om gematigde kandidaten te benoemen voor de raad van bestuur van de Fed, de locus van de macht in de Amerikaanse centrale bank, en dreigt nu met controversiële benoemingen voor twee open posities in de zevenkoppige raad.
Eerder had hij econoom Richard Clarida van Columbia University binnengehaald als vice-voorzitter, en ook Michelle Bowman was een adequate benoeming voor de post van Community Banking. Twee andere benoemingen vorig jaar, van econoom Marvin Goodfriend aan de Carnegie Mellon Universiteit en voormalig Fed-medewerker Nellie Liang, waren misschien zelfs een beetje té mainstream. Goodfriend was gebrand op het bestrijden van de inflatie en Liang drong eveneens aan op regulering. Beiden strandden in het bevestigingsproces van de senaat, en het nieuwe congres vernieuwde hun nominaties niet.
Nu is Trump echter begonnen met ontwrichtende tactieken om de Fed naar zijn hand te zetten. Hij draagt vertrouwde medestanders voor die volgens velen niet voldoen aan de minimumeisen voor het bestuur. Eind maart zei hij dat hij Stephen Moore zou benoemen, een van zijn economische adviseurs in de campagne van 2016 en een bekend televisiecommentator. Vorige week kondigde hij aan dat hij Herman Cain zou voordragen, een pizzamagnaat die in 2012 presidentskandidaat was en in 2016 fondsen wierf voor Trump.
Hun missie, zo maakte Trump duidelijk, zou zijn om druk uit te oefenen op Fed-voorzitter Jerome Powell. Hij moet volgens Trump niet alleen afzien van het verhogen van de rentevoeten, maar hij zou ze ook moeten verlagen en de economie weer op een snel groeipad te krijgen.
Het punt is, dat de Fed zich al in die richting beweegt. Futures-markten vertellen ons dat er een kans is van 50% op een renteverlaging van een kwart tot een half punt aan het einde van het jaar.
Of het verrassende besluit van de Fed in januari, om af te stappen van het geleidelijke traject van renteverhogingen en een automatische afvloeiing van de balans, toe te schrijven was aan druk vanuit het Witte Huis, doet er niet meer toe. Het ziet er nu uit alsof Trump al die tijd gelijk had en de renteverhoging in december - en misschien al die van september - een vergissing was.
Noch Moore noch Cain zal gemakkelijk bevestigd worden door de senaat, en Cain overleeft misschien niet eens het onderzoek van zijn nominatieprocedure. Zijn benoeming is niet zo vergezocht als het lijkt, aangezien hij actief was in de besturen van de Omaha-regio van de Kansas City Fed en uiteindelijk voorzitter was van de Kansas City Bank zelf. Amerikaanse regionale banken hebben meestal lokale zakenmensen in de raad van bestuur en vertrouwen op hen voor hun inbreng over de staat van de economie.
De raad van bestuur in Washington, van de nationale Federal Reserve, is echter andere koek. Haar leden zijn over het algemeen gepromoveerd in de economie of in ieder geval professionals met diepgaande ervaring op het gebied van bankieren en markten. Aan de hand van deze criteria kunnen zowel Moore als Cain tekortschieten.
En misschien komt het zelfs niet eens zo ver, want Moore heeft $75.000 belastingschuld en een gerechtelijke aanklacht tegen zich lopen voor het achterhouden van kinderalimentatie aan zijn ex-vrouw. Voor veel congresleden zal dit hem ongeschikt maken. Cain had daarnaast een onsuccesvolle presidentiële race in 2012 en wordt achtervolgd door geruchten van ontrouw.
Het doet er echter nauwelijks toe, want Trump heeft zijn punt al gemaakt. Zijn gebruik van het nominatieproces als dwangmiddel om beleidsmakers in de pas te laten lopen is al ontwrichtend genoeg geweest.
Als Moore of Caine er toch in slagen om in de raad te komen, dan zullen ze ongetwijfeld veel lawaai maken en hun positie als permanente stemgerechtigde leden van het Federal Open Market Committee (FOMC) gebruiken om af te wijken van de beslissingen van de voorzitter. Het echte effect zou echter komen in de debatten met gesloten deuren, waar een samenspanning door deze Trump-aanhangers het evenwicht voor of tegen bepaalde bewegingen zou kunnen kantelen, in een comité dat door consensus wordt gedreven.
De FOMC haat het om ook maar één afwijkende mening onder de twaalf stemgerechtigde leden te zien. Twee afwijkende meningen kunnen dan ook geschiedenis maken.
Het zal echter meer vergen dan een krachtig debat of een tegenstem om de institutionele verankering bij de Fed te overwinnen. Er is dan ook al met al weinig risico dat Moore of Cain een permanent effect zou kunnen hebben op het functioneren van de centrale bank.