De productieovereenkomst die uit de Weense top van de OPEC+ groep kwam, was grotendeels zoals verwacht. De geringe omvang, echter, van de stijging die volgende maand ingaat, verraste de markten genoeg om de olieprijzen aanzienlijk omhoog te laten schieten.
De vergadering stabiliseerde ook de huidige machtsverhoudingen binnen de OPEC, met landen en/of individuen die profiteren van de overeenkomst en anderen die er waarschijnlijk alleen maar aan zullen verliezen.
Terug naar 100% naleving, maar details vaag
In een verklaring na afloop van de vergadering zei de OPEC dat het de productie zal verhogen door terug te keren naar 100% naleving van eerder overeengekomen productie-afspraken. Het gaf geen concrete cijfers. Het kartel weigerde ook precies te aan te geven hoe veel meer elk lid van de overeenkomst zou mogen oppompen.
"Als groep kunnen we 100% naleving afdwingen. Voor de individuele landen is het een uitdaging," zei de energieminister van de Verenigde Arabische Emiraten en OPEC-president Suhail bin Mohammed al-Mazroui. Saoedi-Arabië suggereerde dat de overstap zou resulteren in een gemiddelde productiestijging van ongeveer 1 miljoen vaten per dag.
Anderen zagen een bescheidener toename, zoals de Nigeriaanse olieminister Emmanuel Ibe Kachikwu die aannam dat het eindresultaat van de nieuwe overeenkomst zou uitkomen op ongeveer 700.000 extra vaten per dag, terwijl de Iraakse minister van Energie Jabbar Alluaibi een werkelijke toename van 770.000 vaten per dag schatte.
In het oorspronkelijke akkoord, overeengekomen in november 2016 en van kracht sinds januari 2017, stemde de OPEC, samen met andere belangrijke producerende landen onder leiding van Rusland, ermee in de collectieve productie met 1,2 miljoen vaten per dag te verminderen om de hoge olievoorraden in de wereld af te bouwen en de prijzen op te drijven. Maar toen de naleving van de OPEC in mei een ongekend niveau van 160% bereikte, bezuinigde het kartel in feite dagelijks ongeveer 624.000 vaten meer dan nodig was, voornamelijk als gevolg van de onverwachte productieterugval in Venezuela, Libië en Angola.
Deze terugval heeft de totale productie de afgelopen maanden effectief met meer dan 2 miljoen vaten per dag teruggebracht, waardoor grote consumenten als de Verenigde Staten ertoe hebben opgeroepen de prijs van ruwe olie te verlagen en leveringstekorten te voorkomen.
OPEC en niet-OPEC producenten zullen elkaar volgend jaar ontmoeten om de huidige overeenkomst te herzien. De volgende formele OPEC-vergadering staat gepland voor 3 december in Wenen.
Met wat we nu weten over de nieuwe productierichtlijnen, behaalden sommige partijen van de vergadering van vorige week belangrijke winst terwijl de verliezers ernstig achterop raken.
Winnaar #1: Saoedi-Arabië
Het was opnieuw een meesterlijke zet van de invloedrijke olieminister van Saoedi-Arabië, Khalid Al-Falih, door na een paar dagen vol spanning een langverwacht compromis te bereiken tussen de 22 OPEC en niet-OPEC producerende landen die aan het akkoord deelnamen. In deze grote overwinning van de Saoedi's kon Falih zijn Iraanse collega Bijan Zanganeh - die eerder had gedreigd een veto uit te spreken over iedere overeenkomst die de productie zou verhogen - ervan overtuigen de verhoging te ondersteunen, slechts enkele uren vóór aanvang van de algemene OPEC-vergadering op vrijdag.
Maar een nog veel grotere prestatie was het opstellen van een overeenkomst die niet veel details prijsgaf over specifieke toewijzingen aan individuele leden. Dat geeft in feite stilzwijgend groen licht aan Saoedi-Arabië, de feitelijke leider binnen de OPEC, om meer te kunnen produceren dan momenteel is toegestaan binnen de overeenkomst, omdat sommige landen die met productiedalingen geconfronteerd worden moeite zullen hebben om hun volledige quotum te halen.
"Het is een productiedoelstelling van de OPEC als groep, niet een quotum van afzonderlijke landen. Dat betekent dat de Saudi's in staat zullen zijn om de tekorten van sommige leden, met name Venezuela, te kunnen compenseren", zei James Williams, energie-econoom bij WTRG Economics. "Het leeuwendeel van die compensatie zal uit Saoedi-Arabië komen, en de rest uit Koeweit en de Verenigde Arabische Emiraten."
Dat zal Riyad in staat stellen om marktaandeel op te eisen ten koste van Iran en Venezuela door meer ruwe olie op te pompen. "We hebben het machinepark van Aramco al gemobiliseerd voordat we naar Wenen afreisden", zei Al-Falih, verwijzend naar de Saoedische staatsoliemaatschappij.
Winnaar #2: Donald Trump
Voorafgaand aan de bijeenkomst van het kartel vorige week gebruikte de Amerikaanse president Donald Trump zijn Twitter-account om de OPEC ertoe aan te zetten de productie op te voeren. Trump, misschien bezorgd over de gemiddelde Amerikaanse benzineprijs die rond de $3 per gallon zweeft, heeft geprobeerd de recente opleving van de olieprijzen af te schuiven op de OPEC.
lijkt te hebben gewijzigd in reactie op de herhaalde Twitter-aanvallen van Trump.{{%twitter%https://twitter.com/realDonaldTrump/status/1010163024173457409">
Trump, die bij verschillende gelegenheden heeft laten zien dat hij de ontwikkelingen op de oliemarkt nauwlettend in de gaten houdt, is met zijn bombastische stijl de op één na belangrijkste persoon op de wereldwijde oliemarkt geworden, slechts voorgegaan door Saudi's Al-Falih.
Verliezers: Iran & Venezuela
Iran, de op twee na grootste producent van de OPEC en de grootste rivaal van Saoedi-Arabië in de regio, had tevergeefs geëist dat de OPEC de oproepen van Trump tot een toename van de olievoorziening zou negeren, met als argument dat deze laatste zelf had bijgedragen aan de recente prijsstijging door sancties op te leggen aan de islamitische republiek en aan medelid Venezuela.
Trump stelde in mei nieuwe sancties in tegen Teheran en marktvolgers verwachten dat de Iraanse productie tegen het einde van 2018 met een derde zal dalen. Dat betekent dat het land weinig te winnen heeft bij een overeenkomst om de OPEC-productie te verhogen.
Venezuela, een andere producent die de productie liever beperkt houdt, trok ook aan het kortste eind bij de OPEC-vergadering.
Het worstelende Zuid-Amerikaanse land ligt meer dan 500.000 vaten per dag onder de OPEC-doelstelling, nu de productie krimpt tijdens een langdurige economische crisis.
Een team van HSBC-analisten onder leiding van Gordon Gray, hoofd van het wereldwijde olie- en gas research team bij de bank, zei dat landen zonder reservecapaciteit als Venezuela "begrijpelijkerwijs" tegen een maatregel zijn die de prijs onder druk kan zetten zonder winst voor zichzelf.
Iran heeft er zelfs bezwaar tegen gemaakt dat leden met extra capaciteit, zoals Saoedi-Arabië, Venezolaanse productietekorten opvullen.
"Ze kunnen niet zomaar aan de haal gaan met de 500.000 vaten per dag van Venezuela," zei de Iraanse OPEC-gouverneur Hossein Kazempour Ardebili zaterdag.
Volgens Kazempour heeft Venezuela gezegd dat zijn productie in de komende drie tot vier maanden gedeeltelijk zal herstellen, een reden temeer waarom andere producenten dit tekort niet zouden moeten opeisen.