Spanningen in Oekraȉne
Al wekenlang lopen de spanningen op aan de grens van Oekraïne. Een enorme Russische militaire macht heeft zich verzameld aan de grenzen van het land. In het oosten, in Rusland zelf, in het noorden, in buurland Wit-Rusland en ten zuiden van Oekraïne, in de Zwarte Zee. Angst dat de aanval op Oekraȉne ieder moment kan beginnen zorgde maandag voor een ware verkoopgolf op de beurzen. De Stoxx Europe 600 en de AEX verloren rond de 3 procent. Uit vrees dat de olietoevoer uit Rusland hinder zal ondervinden bij een eventueel conflict liep de prijs voor een vat Brent-olie op tot boven de 96 dollar. De Amerikaanse veiligheidsadviseur verklaarde dat een Russische aanval nu elke dag zou kunnen beginnen.
De correctie was reeds gaande
De dalingen op de beurzen vielen midden in een correctie die al enige tijd gaande was. Naast de oorlogsdreiging speelt de vrees voor aanstaande renteverhogingen door de Federal Reserve hierbij een belangrijke rol. Sinds vrijdagavond hebben beleggers echter ontdekt dat er angstiger zaken zijn dan renteverhogingen. De dreiging van een militair conflict tussen twee grootmachten brengt veel onzekerheid met zich mee. En als beleggers ergens niet van houden dan is het wel onzekerheid.
“Het laatste wat je wil bezitten is cash”
Merkwaardig genoeg blijkt uit het verleden dat oorlogen helemaal niet zo slecht voor de beurs hoeven uit te pakken. Iets wat ’s werelds meest vermaarde belegger al langer weet. In een interview met CNBC verklaarde Warren Buffett: “Je moet in iets beleggen. En als we van iets zeker kunnen zijn, dan is het dat oorlogen de waarde van geld aantasten. Dat gebeurde in bijna iedere oorlog voor zover ik weet. Het laatste wat je dus wil bezitten tijdens een oorlog is cash. Tijdens de Tweede Wereldoorlog steeg de beurs”. Een nog jonge Warren Buffett kocht zijn eerste aandelen in 1942, vlak na de Japanse aanval op Pearl Harbor.
Oorlogsrendementen
Buffett heeft gelijk. Tijdens de Eerste Wereldoorlog steeg de Dow Jones-index tussen 1914 en 1918 met meer dan 43 procent. Een rendement van gemiddeld 8,7 procent per jaar gemiddeld gedurende de oorlog. In september 1939 vielen de Duitsers Polen binnen. Het was het begin van de Tweede Wereldoorlog. De Dow Jones steeg met bijna 10 procent op één dag. Toen in 1945 het bloedigste militaire conflict uit de moderne geschiedenis beëindigd was bleek de Dow Jones-index gedurende deze periode met 50 procent te zijn opgelopen. Een rendement van gemiddeld 7 procent per jaar.
Korea, Vietnam, Cuba en Irak
De Koreaanse oorlog woedde van 1950 tot 1953. Beleggers bleken in deze periode een rendement van 16 procent gemiddeld per jaar te kunnen bijschrijven. Vietnam? Tussen het zenden van de Amerikaanse troepen in 1965 en het overhaaste vertrek in 1975 realiseerde de index gemiddeld 5 procent per jaar. De beruchte Cubaanse raketcrisis in 1962? De confrontatie duurde 13 dagen. De Dow Jones verloor weliswaar enigszins, maar slechts 1,2 procent. De index zou in het verdere jaar overigens meer dan 10 procent stijgen. De invasie van de VS in Irak in 2003? De index steeg de daaropvolgende dag met 2,3 procent en zou het jaar met een winst van meer dan 30 procent stijgen.
Kopen als de kanonnen bulderen
De geschiedenis leert ons dat niet zozeer de oorlog zelf, maar de enorme onzekerheid die eraan voorafgaat voor koersdalingen zorgt. De oplopende kans dat er een oorlog komt draagt bij aan dalende koersen. Op het moment dat de langverwachte oorlog daadwerkelijk uitbreekt, verdwijnt de onzekerheid en beginnen de koersen te stijgen. Onderzoek wijst uit dat de volatiliteit op de beurzen tijdens oorlogen lager is dan gemiddeld. Inderdaad, een oude beurswijsheid luidt dat je moet kopen zodra de kanonnen beginnen te bulderen.
Cash is een slechte belegging
Cash is op lange termijn een slechte belegging die alleen maar in waarde daalt. Tijdens een oorlog versnelt dat proces alleen maar. Beleggers zijn beter af met productieve activa zoals bijvoorbeeld aandelen. Het gerucht gaat dat een Russische aanval ieder moment zou kunnen plaatsvinden. Een kleine nuance is echter wel op zijn plaats. Een oorlog net op het moment dat centrale banken alle zeilen moeten bijzetten om de inflatie te bestrijden. Is dat niet iets te veel van het goede?