Krijg 40% korting.
Nieuw! 💥 Krijg ProPicks om te zien welke strategie de S&P 500 met 1,183% heeft overtroffenKORTING van 40% benutten

Schenking met voorbehoud van vruchtgebruik van een effectenportefeuille

Gepubliceerd 02-12-2016, 13:41
Geactualiseerd 14-05-2017, 12:45

Schenking met voorbehoud van vruchtgebruik is een van de courantste transacties op het vlak van successieplanning. Deze techniek heeft immers tal van voordelen.

Wat zijn de gevolgen van dit type van schenking?

In ons vorige artikel (“Schenking met voorbehoud van vruchtgebruik: concept”) vermeldden we al dat de eigenaar van een goed dankzij de schenking met voorbehoud van vruchtgebruik, dit goed kan schenken, maar toch enkele prerogatieven op het geschonken goed kan behouden.

Bij dit type van schenking wordt de schenker vruchtgebruiker van het geschonken goed en de begunstigde wordt blote eigenaar.

In dat opzicht kan de schenker zolang hij leeft, het geschonken goed blijven gebruiken en de inkomsten die het oplevert, innen. Op het ogenblik dat hij overlijdt, loopt het vruchtgebruik van rechtswege af en herwint de blote eigenaar de volledige eigendom van het geschonken goed. Vanaf dat ogenblik kan deze laatste het als schenking ontvangen goed volledig in bezit nemen.

Voordelen van dit type van schenking

Schenkingen met voorbehoud van vruchtgebruik van een effectenportefeuille bieden heel wat voordelen ten opzichte van een zuivere schenking:

Zekerheid voor de schenker: in tegenstelling tot een zuivere schenking doet de schenker geen afstand van al zijn prerogatieven op de geschonken effectenportefeuille. Ook al heeft de schenker patrimonium geschonken, toch blijft hij ermee “in contact” en kan hij zich wettelijk verzetten tegen beslissingen van de begunstigde als die het wezenlijke van de portefeuille zouden schaden;
Mogelijkheid om zelf de portefeuille te blijven beheren: in tegenstelling tot een zuivere schenking wordt in zeer ruime mate aanvaard dat een schenker-vruchtgebruiker zich de be­voegdheid voorbehoudt om zijn effectenportefeuille te beheren tot het einde van zijn dagen;
Mogelijkheid om de inkomsten van de portefeuille te innen: de vruchtgebruiker int rechtstreeks alle inkomsten van de effectenportefeuille. Bij een schenking met rentelast kan de schenker zich ook een deel van de inkomsten van de geschonken portefeuille voorbehouden. In het geval van een schenking met voorbehoud van vruchtgebruik echter worden de inkomsten rechtstreeks door de vruchtgebruiker geïnd, zonder dat deze eerst in het patrimonium van de begunstigde terechtkomen;
Fiscaal voordelig: net zoals met een zuivere schenking kan met een schenking met voorbehoud van vruchtgebruik heel wat worden bespaard op successierechten. Met een schenking met voorbehoud van vruchtgebruik kan immers, onder bepaalde voorwaarden, vermeden worden dat het geschonken goed wordt opgenomen in de successie van de schenker; daardoor hoeven de successierechten niet te worden toegepast op het goed in kwestie (zie in dit verband ook ons vorige artikel: “Schenking van roerende waardepapieren met voorbehoud van vruchtgebruik bij een buitenlandse notaris: Vlaanderen zegt stop”).
Schenking met voorbehoud van vruchtgebruik van een effectenportefeuille

Unaniem wordt aanvaard dat een effectenportefeuille het voorwerp kan uitmaken van een schen­king met voorbehoud van vruchtgebruik. Dit type van akte is in de praktijk overigens zeer courant. Toch kan deze situatie een aantal moeilijkheden met zich meebrengen. Hierna geven we u een beknopt overzicht van vragen die mensen die dit type van schenking willen doen, het vaakst stellen.

Wordt de effectenportefeuille geregistreerd op een rekening op naam van de vruchtgebruiker of van de blote eigenaar?

Dat hangt van de instelling af. In heel wat gevallen wordt overgegaan tot de oprichting van een “splitsingsrekening”. Dit is een bijzonder type van rekening waarbij de concurrerende prerogatieven van zowel vruchtgebruiker als blote eigenaar op de effectenportefeuille in acht worden genomen.

Elke bankinstelling organiseert op haar manier hoe deze gesplitste rekeningen werken. In de praktijk komt dit type van rekening heel vaak neer op twee afzonderlijke rekeningen of subrekeningen:

een rekening in blote eigendom: hierop worden de effecten geboekt die deel uitmaken van de effectenportefeuille die met voorbehoud van vruchtgebruik werd geschonken;
een rekening in vruchtgebruik: hierop worden systematisch alle inkomsten overgeschreven die worden gegenereerd door de op de rekening in blote eigendom geboekte effecten.
De a priori technische term “opsplitsing” is gemakkelijker te begrijpen als u het bezit van een goed vergelijkt met een lichaam met twee ledematen: vruchtgebruik en blote eigendom. Zolang het bezit van een goed in handen blijft van één en dezelfde persoon, blijven de twee ledematen aan het lichaam vastgehecht. Zodra vruchtgebruik en blote eigendom over twee personen worden verdeeld, worden de twee ledematen “gesplitst”, wat tot een opsplitsing van de eigendom leidt.

Belangrijk om weten is dat een schenking met voorbehoud van vruchtgebruik altijd moet plaatsvinden VOOR de overdracht van de effectenportefeuille naar een gesplitste rekening.

Wie heeft het recht om de gesplitste rekening te beheren?

We moeten hier het onderscheid maken tussen de rekening in vruchtgebruik en de rekening in blote eigendom.

Tenzij anders wordt bepaald, moet de rekening in blote eigendom, waarop de titels worden geboekt die met voorbehoud van vruchtgebruik werden geschonken, gezamenlijk worden beheerd door de vruchtgebruiker en de blote eigenaar. Dat is in ieder geval wat de meeste financiële instellingen eisen als ze hun klanten de toestemming geven om dit type van rekening te openen.

In de praktijk stellen we echter vast dat de schenker (vruchtgebruiker) meestal in de schenkingsakte heeft voorzien dat hij voor zichzelf het recht voorbehoudt om de effectenportefeuille te beheren tot de dag van zijn overlijden. Ook al wordt de exclusieve bestuursbevoegdheid aan de vruchtgebruiker toegekend, toch eist de financiële instelling heel vaak dat de blote eigenaar de vruchtgebruiker ook een volmacht geeft voor de rekening in blote eigendom.

Dankzij de bestuursbevoegdheid die hij voor zichzelf in de schenkingsakte heeft voorzien, en de volmacht waarover hij beschikt, kan de vruchtgebruiker de effectenportefeuille dus als een goed huisvader blijven beheren.

Het beheer van de rekening in vruchtgebruik valt uiteraard uitsluitend onder de bevoegdheid van de vruchtgebruiker.

Wie heeft het recht om de inkomsten van de portefeuille te innen?

Volgens de algemene regel krijgt de vruchtgebruiker het recht om de door de portefeuille gegene­reerde inkomsten te innen. Dat betekent dat de coupons en dividenden van de effecten uit de portefeuille rechtstreeks aan de vruchtgebruiker worden toegewezen. Ze worden overigens nagenoeg altijd gestort op de rekening in vruchtgebruik van de effectenportefeuille.

Hierbij moet worden opgemerkt dat dit type van inkomsten aan de vruchtgebruiker toekomt, ook al zou hij hier liever afstand van doen.

De kwestie van de toekenning van de inkomsten wordt lastiger als er sprake is van waardever­meerderingen. Tenzij anders wordt bepaald, komen de waardevermeerderingen van een gesplitst effect toe aan de blote eigenaar. In de akte met betrekking tot de schenking met voorbehoud van vruchtgebruik kan echter worden bepaald dat de waardevermeerderingen van een effect van de geschonken portefeuille toekomen aan de vruchtgebruiker. Voor dit soort van clausule moet de por­tefeuille echter nauwgezet worden gevolgd. Bij elke verkoop moet dan immers worden bepaald of er al dan niet een waardevermindering is en zo ja, om welk bedrag het dan gaat. Dit type van follow-up uitvoeren kan, afhankelijk van het beheerstype dat op de portefeuille wordt toegepast, bijzonder lastig worden. Dat verklaart wellicht waarom slechts zelden voor deze clausule wordt gekozen.

Wat gebeurt er met het vruchtgebruik als een van de elementen van de effectenportefeuille vervalt of wordt verkocht?

Dat is een relatief complexe materie. In grote lijnen komt het hierop neer: meestal worden schenkingsaktes zo opgesteld dat het vruchtgebruik dat de schenker zich voor de geschonken effectenportefeuille heeft voorbehouden, niet afloopt als een van de effecten wordt terugbetaald of verkocht. Het vruchtgebruik en alle andere voorwaarden en lasten van de schenking worden automatisch overgedragen naar de effecten waarin de opbrengst van de verkoop of terugbetaling wordt geïnvesteerd.

Actuele commentaren

Risico Openbaarmaking: Handelen in financiële instrumenten en/of cryptovaluta gaat gepaard met een hoog risico, zoals de kans dat u het volledige of een deel van het geïnvesteerde bedrag verliest. Daarom is deze activiteit niet voor alle beleggers geschikt. De koersen van cryptovaluta zijn zeer veranderlijk en kunnen worden beïnvloed door externe factoren zoals financiële, regelgevings- of politieke gebeurtenissen. Als u op marge handelt, zijn de financiële risico's nog hoger.
Voordat u besluit te handelen in financiële instrumenten of cryptovaluta, moet u volledig op de hoogte zijn van de risico's en kosten die zijn geassocieerd met de handel op financiële markten. U dient hierbij rekening te houden met uw beleggingsdoelen, ervaring en bereidheid om risico te aanvaarden. Win indien nodig het advies van een expert in.
Fusion Media herinnert u eraan dat de gegevens die op deze website worden vermeld niet per definitie geheel actueel of accuraat zijn. De gegevens en koersen op de website zijn niet altijd verstrekt door een markt of beurs, maar kunnen ook afkomstig zijn van marktmakers. Daarom zullen de koersen mogelijk niet accuraat zijn en kunnen zij afwijken van de daadwerkelijke koers op een markt. Het zijn indicatieve koersen die niet geschikt zijn voor handelsdoeleinden. Fusion Media en de partijen die de op deze website vermelde gegevens verschaffen, aanvaarden geen aansprakelijkheid voor eventuele verliezen of schade als gevolg van uw handelstransacties of uw gebruik van de op deze website vermelde informatie.
Het is verboden de gegevens op deze website te gebruiken, op te slaan, te reproduceren, weer te geven, te wijzigen, versturen of verspreiden zonder expliciete schriftelijke toestemming vooraf van Fusion Media en/of de partij die de gegevens heeft verschaft. Alle intellectuele eigendomsrechten worden voorbehouden door de partijen en/of beurzen die de op deze website vermelde gegevens verschaffen.
Fusion Media zal mogelijk een vergoeding ontvangen van de adverteerders op de website op basis van uw interactie met hun advertenties.
De Engelse versie van deze overeenkomst is de leidende versie en heeft voorrang bij eventuele discrepanties tussen de Engelse versie en de Nederlandse versie.
© 2007-2024 - Fusion Media Limited. Alle rechten voorbehouden.